تحلیل تاثیر شاخص‌های سلامت بر توسعه منطقه‌ای در ایران؛ رهیافت اقتصادسنجی داده‌های تلفیقی

امروزه شاخص‌های سلامت به‌عنوان عاملی مهم در توسعه کشورها محسوب می‌شود و می‌تواند در بالا بردن سطح شاخص‌های توسعه‌ای موثر باشد. در ارتباط با نقش این عامل در بهبود شرایط و وضعیت اقتصادی در سطح ملی، مطالعات نظری و کاربردی متعددی انجام شده است، لکن این موضوع در سطوح منطقه‌ای مورد مطالعه قرار نگرفته است. در همین راستا تحقیق حاضر با هدف تحلیل تاثیر شاخص‌های سلامت در توسعه منطقه‌ای ایران انجام شده است. بدین‌جهت و به لحاظ نظری و کاربردی دو مساله اساسی مطرح شده است: اولاً) به لحاظ نظری، آیا شاخص‌های سلامت به‌عنوان عاملی در توسعه منطقه‌ای قابل شناسایی است؟ ثانیاً) با توجه به مبانی نظری پیشین، میزان و نحوه اثرگذاری متغیرهای نماینده سلامت بر توسعه منطقه‌ای در ایران چگونه بوده است؟ با هدف پاسخگویی به این پرسش‌ها، ابتدا برای تببین مبانی نظری، طراحی الگوی تحلیلی و تصریح مدل به اسناد علمی و منابع اطلاعاتی مکتوب مراجعه شده و تلاش شده است چارچوب نظری جامعی در این ارتباط فراهم گردد. در ادامه و در پاسخ به پرسش دوم و به‌منظور آزمون معناداری تاثیر شاخص‌های سلامت در توسعه منطقه‌ای در ایران و نیز اندازه‌گیری این اثر، از روش آمار استنباطی و تکنیک داده‌های تلفیقی به‌عنوان یکی از روش‌های اقتصادسنجی استفاده شده است. با تعیین شش عامل به‌عنوان متغیرهای مستقل، نتایج مدل نشان‌دهنده آن است که از میان شاخص‌های نماینده سلامت، تنها شاخص امید به زندگی بر سطح توسعه منطقه‌ای در ایران اثر معنادار و مثبت داشته است. در کنار این متغیر همچنین عواملی از جمله سطح تولید، سرمایه انسانی و مشارکت اجتماعی ـ به نمایندگی از سرمایه اجتماعی ـ در سطح استان‌ها اثرات مثبت و معناداری را بر سطح توسعه منطقه‌ای به جای گذارده‌اند