الگوی سیستمی اخلاق حرفه‌ای در آموزش عالی (تحقیق کیفی)

اخلاق در آموزش عالی مفهومی چند بعدی است و منشاء اثر بخشی در آن می‌باشد، به همین دلیل مورد توجه بسیاری از دانشگاه‌ها قرار گرفته است. تنوع تحقیقات در زمینه اخلاق حرفه‌ای پژوهشگران و مسوولین را با متغیرها و ابعاد بسیاری در این خصوص مواجه کرده، ولی به ندرت دیدگاه‌ها و تجارب کارکنان در مورد عوامل اثرگذار بر اخلاق حرفه‌ای مورد بررسی و توصیف قرار گرفته است. لذا انجام پژوهشی که با نگرشی جامع مولفه‌های اخلاق حرفه‌ای، متغیرها و روابط آنها را روشن نماید ضروری به نظر می‌رسد. مقاله حاضر در دو بخش به این مهم می‌پردازد: بخش اول به تبیین مولفه‌های موثر در اخلاق حرفه‌ای بر اساس تجارب، دیدگاه‌ها و ادراکات اطلاع‌رسان‌های تاثیرگذار اختصاص دارد و بخش دوم با بهره‌گیری از مدل سیستمی، رابطه بین متغیرهای ارائه شده در نظام آموزش عالی را نشان می‌دهد. این پژوهش به روش کیفی گرندد تئوری در دانشگاه‌های شهید باهنر، علوم پزشکی، پیام نور و آزاد کرمان انجام شده است.روش اجرا: در این پژوهش به تحلیل محتوای مصاحبه‌های 37 اطلاع‌رسان تاثیرگذار که به شکل تئوریک و مورد مصاحبه عمیق نیمه‌ساختاری قرار گرفتند پرداخته شد. تحلیل داده‌ها از طریق درون مایه‌ای و مقایسه مداوم همزمان با جمع‌آوری داده‌ها انجام گرفت و پس از غوطه‌وری و تحلیل داده‌ها حدود 395 کد اولیه استخراج و نهایتاً تعامل نمادین بین عوامل مشخص شد.یافته‌ها: یافته‌های این مطالعه موید وجود 5 درون مایه سایه‌بانی شامل: 1- عوامل اخلاق فردی (استانداردهای اخلاق فردی، اعتقاد قلبی، خودکنترلی و وجدان) 2- عوامل مدیریتی (نقش الگویی مدیران، رفتار خیرخواهانه و مشارکت در تصمیم‌گیری) 3- عوامل سازمانی (گزینش و بکارگیری، برنامه‌های راهبردی اخلاق و فرهنگ سازمانی) 4- عوامل اخلاق شغلی (اخلاق آموزشی، اخلاق پژوهشی و اخلاق ارتباطی) 5- عوامل فرا سازمانی (فرهنگ، شرایط سیاسی، اعتماد عمومی و شرایط اقتصادی) و 17 درون مایه فرعی بود و در آخر روابط بین متغیرها از طریق مدل سیستمی که فرایند اخلاق حرفه‌ای را تحت تاثیر قرار می‌دهد نشان داده شد.نتیجه‌گیری: نتایج این تحقیق عوامل موثر بر اخلاق حرفه‌ای در آموزش عالی را مشخص می‌نماید. نکته قابل توجه اینکه مشارکت کنندگان تاکید زیادی بر درون مایه‌های فردی مانند وجدان کاری و نظارت الهی داشتند. همچنین مشخص شد توجه به عوامل راهبردی، نهادینه سازی و اعتماد عمومی از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است.