تعهد استمرار و هنجاری پزشکان و عوامل اجتماعی موثر بر آن (مطالعه پزشکان شهر تهران)

مقدمه: در همه حرف و مشاغل موجود درجه‌ای از تعهد استمرار و هنجاری از ارکان و لوازم عمده دلبستگی، رضا‌مندی، شوق، انگیزش به کار، سرمایه‌گذاری بلندمدت در حرفه و کیفیت کار و خدمات می‌باشد. علی‌الخصوص نزد اطباء که یکی از مهمترین نقش‌ها را به عنوان نقش پزشک در جامعه احراز کرده‌اند برخورداری از چنین خصوصیت فردی و ویژگی شخصیتی، عامل تاثیر‌گذاری بر انگیزه‌های شغلی و کیفیت کاری آنان محسوب می‌شود. در مقاله حاضر که بر اساس یافته‌های یک مطالعه تجربی در باب تاثیرات عوامل اجتماعی بر تعهد استمرار و هنجاری پزشکان در شهر تهران تدوین شده است، سعی گردیده برخی از عوامل اجتماعی که در مبانی نظری و تجربی مربوط به عنوان متغیرهای تاثیرگذار بر تعهد استمرار و هنجاری نظیر جامعه‌پذیری حرفه‌ای و درونی‌سازی هنجارهای اجتماعی، التزام و تعهد شغلی، سرمایه‌گذاری بلندمدت در شغل مربوطه، رضایت شغلی و نظایر آن مطرح‌اند، مورد تدقیق و بررسی علمی قرار گیرند.روش: با استفاده از روش تحقیق پیمایش و با استعانت از قواعد آماری مربوط به تعیین حجم نمونه، حدود 396 پزشک (عمومی، متخصص، فوق تخصص و دندانپزشک) با روش نمونه‌گیری خوشه‌ای احتمالی، از میان 44202 پزشک شاغل به طبابت در شهر تهران، انتخاب و با استفاده از تکنیک پرسشنامه محقق‌ساخته، داده‌ها و اطلاعات مورد نیاز جمع‌آوری گردید. اطلاعات ماخوذه از طریق نرم‌افزار spss پردازش و مورد تحلیل قرار گرفت.یافته‌ها: با توجه به یافته‌های تحقیق، رضامندی شغلی، فشار شغلی و انگیزش رابطه معنی‌داری را با تعهد استمرار پزشکان و متغیرهای رضامندی شغلی، حمایت اجتماعی و انگیزش رابطه معنی‌داری را با تعهد هنجاری پزشکان نشان می‌دهند. مع‌الوصف میزان تعهد استمرار و هنجاری بر حسب سن و جنس تغییر نمی‌کند. بیشترین همبستگی را در تعهد استمرار و هنجاری به ترتیب متغیرهای رضایت، حمایت اجتماعی و فشار شغلی به خود اختصاص داده‌اند. نتایج تحلیل رگرسیون چندگانه نیز نشان داد که رضامندی، حمایت اجتماعی و فشار شغلی در حرفه حدود 35 درصد از تغییرات مربوط به تعهد استمرار و هنجاری پزشکان تحت مطالعه را تبیین می‌نمایند.نتیجه‌گیری: هر چه قدر پزشکان از لحاظ رضایت‌مندی در سطح بالایی قرار داشته باشند به همان نسبت نیز از تعهد استمرار و هنجاری بالاتری برخوردار خواهند بود. اطرافیان پزشک، شرایط اجتماعی جامعه، ویژگی‌های خاص مربوط به شغل از جمله منابعی هستند که رضایت را تولید می‌کنند. در پژوهش حاضر همچنین نتایج نشان داد که هر چه پزشکان از لحاظ احترام به هنجارها و ارزش‌های جامعه و میزان درونی‌کردن هنجارهای حرفه‌ای در سطح بهتری قرار داشته باشند، از لحاظ داشتن تعهد استمرار و هنجاری نیز در سطح بهتری خواهند بود و در نتیجه جامعه‌ای سالم‌تر خواهیم داشت.