عدالت؛ مطالعه تطبیقی میان اصول اخلاق پزشکی و آموزه‌های اخلاق اسلامی

در میان شاخه‌های اخلاق حرفه‌ای، اخلاق پزشکی به دلیل منزلت خاص حرفه پزشکی از جایگاه ویژه‌ای برخوردار است. عدالت یکی از اصول چهارگانه اخلاق زیست‌پزشکی است که اغلب مترادف با انصاف در نظر گرفته شده و منظور از آن تعهدی اخلاقی برای عمل بر اساس قضاوت‌های عادلانه در حیطه پزشکی است. عدالت در اخلاق اسلامی در اصطلاح به معنای قراردادن هر چیز در جای مناسب خویش و دادن حق به میزان استحقاق می‌باشد. در این مقاله تلاش شده است تا اصل عدالت به عنوان یکی از اصول چهارگانه اخلاق پزشکی، بررسی و در مطالعه‌ای تطبیقی، مزیت‌ها و چالش‌های نگاه دین‌باورانه و نگاه غیر دین‌باورانه نسبت به عدالت و جایگاه آن در اخلاق پزشکی مورد واکاوی و ارزیابی قرار گیرند.این مقاله مروری حاصل یک مطالعه توصیفی است. برای جمع‌آوری اطلاعات از مطالعه کتب معتبر و جستجو در منابع اینترنتی و مقالات مرتبط استفاده شده است. پس از توضیح مفاهیم و مبانی عدالت در اخلاق پزشکی، همچنین اخلاق فضیلت‌گرای اسلامی، در بررسی تطبیقی، اشتراک‌ها و تفاوت‌های این دو دستگاه اخلاقی در مساله مفهوم عدالت بررسی و تبیین می‌شود.صرف نظر از تاکید اخلاق حرفه‌ای پزشکی و اخلاق اسلامی بر ضرورت و اهمیت عدالت، عدالت به مفهومی که در اخلاق اسلامی بر آن تاکید می‌شود، فراگیرتر از اخلاق پزشکی است. زیرا عدالت در اخلاق پزشکی، برآمده از عدالت اجتماعی است که جز با تدوین قوانین و راهکارهای متناسب و متوازن، قابل دسترسی نیست. اما عدالت به مفهوم دینی آن امری نهادینه‌شده در درون آدمی و دربرگیرنده تمامی ساحت‌های فردی و اجتماعی زندگی اوست.