هوش اخلاقی ابزاری برای تبیین شهروندی بوم‌شناختی (مطالعه موردی شهروندان کلانشهر تبریز)

زمینه و هدف: با گسترش صنعت و تکنولوژی و بهره برداری هر چه بیشتر از طبیعت و ضعف در اجرای برنامه‌ها و طرح‌های اکولوژیکی، وظیفه‌مندی و مسوولیت‌پذیری انسان بیش از پیش مورد توجه قرار گرفته است. مسوولیت‌پذیری، عامل پیونددهنده دو مفهوم شهروندی بوم‌شناختی و هوش اخلاقی است.روش: در این پژوهش ارتباط شهروندی بوم‌شناختی و هوش اخلاقی با استفاده از روش پیمایشی مورد بررسی قرار گرفته است. ابزار تحقیق پرسشنامه بوده که با بهره‌گیری از پژوهش‌های خارجی طراحی و با استفاده از تحلیل عاملی اکتشافی مولفه‌های آن مشخص و بومی‌سازی شده است. جامعه آماری تحقیق، شهروندان بالای 15 سال شهر تبریز در سال 94 هستند که 670 نفر از آنان با استفاده از فرمول کوکران و به شیوه نمونه‌گیری خوشه‌ای چندمرحله‌ای انتخاب شده‌اند.یافته‌ها: یافته‌های تحقیق نشان می‌دهد که وضعیت شهروندی بوم‌شناختی از وضعیت خوبی در بین شهروندان تبریزی برخوردار است. همچنین در میان ابعاد یازده‌گانه شهروندی بوم‌شناختی، همه ابعاد از میانگین متوسط به بالایی برخوردار هستند، اما بعد عضویت در انجمن‌های زیستی دارای کم‌ترین میانگین بوده است. همچنین نتایج آزمون همبستگی پیرسون نشان می‌دهد که بین هوش اخلاقی و مولفه‌های آن با شهروندی بوم‌شناختی ارتباط مثبت و معنی‌داری وجود دارد. نتایج آزمون رگرسیون نشان می‌دهد که از میان ابعاد چهارگانه هوش اخلاقی، دو بعد «مسوولیت‌پذیری» و «دلسوزی» توانسته‌اند 25/4 درصد واریانس مربوط به شهروندی بوم‌شناختی را تببین کنند.بحث و نتیجه‌گیری: بنابراین هوش اخلاقی به عنوان عاملی است که می‌تواند در پیش‌بینی رفتارهای شهروندی بوم‌شناختی نقش موثری داشته باشد.