شناسایی و تبیین عوامل موثر بر رهبری اخلاقی در سازمان‌های آموزشی و ارائه یک الگو: مطالعه‌ای فراترکیب

زمینه و هدف: رعایت اصول اخلاقی و حفظ ارزش‌های اخلاقی، یکی از موضوعاتی است که بیشتر در سازمان‌های آموزشی مورد توجه قرار می‌گیرد. پژوهش حاضر با هدف شناسایی و تبیین عوامل موثر بر رهبری اخلاقی در سازمان‌های آموزشی و ارائه یک الگو با استفاده از رویکرد کیفی فراترکیب انجام شده است.روش: پژوهش حاضر در چارچوب رویکرد کیفی و با استفاده از روش فراترکیب با رویکرد هفت مرحله‌ای سندلوسکی و باروسو (2007 م.) انجام شد. جامعه آماری مورد مطالعه شامل کلیه تحقیقات و مطالعات فارسی و انگلیسی چاپ‌شده در حوزه رهبری اخلاقی در بین سال‌های 1380 تا 1401 می‌باشد. در این راستا، واژه کلیدی رهبری اخلاقی و معادل انگلیسی آن ethical leadership مورد جستجو قرار گرفت و مقالات و اسناد به دست‌آمده با استفاده از روش نمونه‌گیری هدفمند و با توجه به معیارهای پذیرش مورد بررسی قرار گرفتند که در نهایت 34 مقاله که از معیارهای ورود به مطالعه برخوردار بودند، با استفاده از روش کدگذاری سه مرحله‌ای (باز، محوری، انتخابی) از طریق نرم‌افزار maxqda 2020 تجزیه و تحلیل شدند.ملاحظات اخلاقی: در پژوهش حاضر جنبه‌های اخلاقی مطالعه کتابخانه‌ای شامل اصالت متون، صداقت و امانتداری رعایت شده است.یافته‌ها: بر اساس نتایج تحلیل داده‌ها برای جمع‌آوری داده‌ها 190 کد باز شناسایی شد که در 3 مقوله اصلی و 16 مقوله فرعی دسته‌بندی شدند. نتایج نشان داد که سه عامل فردی (شخصیتی، رفتار اخلاقی، اعتقادی، انگیزشی و منش اخلاقی، معنویت، آگاهی اخلاقی)، سازمانی (سبک‌های رهبری، سبک‌های مدیریت، فرهنگ سازمانی، تصمیم‌گیری اخلاقی، جو سازمانی، چشم‌انداز سازمانی، رفتار مدیریتی) و محیطی (تربیت خانوادگی، محیط اخلاقی، فرهنگ اجتماعی) بر ایجاد رهبری اخلاقی در سازمان‌های آموزشی تاثیر دارد.نتیجه‌گیری: با توجه به یافته‌های پژوهش پیشنهاد می‌شود مدیران آموزشی با آراسته‌شدن به زیورهای اخلاقی در کنار ملاحظات مدیریتی، جنبه های اخلاقی را هم عملاً مورد توجه قرار دهند و در جهت استقرار سبک رهبری اخلاقی تلاش کنند.

identifying and explaining factors affecting ethical leadership ineducational organizations and presenting a model: a meta-compositestudy

background and aim: observance of ethical principles and preservation of moral values is one of the issues thatare paid more attention in educational organizations. the current research was conducted with the aim of identifyingand explaining the factors affecting ethical leadership in educational organizations and providing a model using aqualitative meta-composite approach.methods: the current research was conducted in the framework of a qualitative approach and using the metacombinationmethod with the seven-step approach of sandelowski and barroso (2007). the statistical populationunder study includes all persian and english researches and studies published in the field of ethical leadershipbetween 1380 and 1401. in this regard, the keyword ethical leadership were searched and the obtained articles anddocuments were examined using the purposeful sampling method and according to the acceptance criteria, andfinally 34 articles that were of the criteria those included in the study were analyzed using the three-stage codingmethod (open, central, selective) by maxqda 2020 software.ethical considerations: in the current research, the ethical aspects of library study, including the authenticity oftexts, honesty and trustworthiness, have been observed.results: based on the results of data analysis, 190 open codes were identified for data collection, which werecategorized into 3 main categories and 16 subcategories. the results showed that three individual factors(personality, moral behavior, belief, motivation and moral character, spirituality, moral awareness), organizational(leadership styles, management styles, organizational culture, ethical decision-making, organizational atmosphere,organizational perspective, management behavior) and environment (family education, moral environment, socialculture) has an effect on the creation of ethical leadership in educational organizations.conclusion: according to the findings of the research, it is suggested that educational managers, by adorningthemselves with ethical ornaments, should pay attention to ethical considerations in addition to managerialconsiderations and try to establish an ethical leadership style.