مطالعه کیفی مولفه‌های الگوی آموزش ادب محیط‌ زیستی از دیدگاه الگوی اسلامی ایرانی پیشرفت

زمینه و هدف: گسترش اخلاق، منش و ادب محیط زیستی در جوامع انسانی، لازمه ارتقا و اصلاح رفتار انسان با محیط زیست است. آموزش محیط زیست در انواع رسمی و غیر رسمی، نقش مهمی در حفاظت از آن دارد. برای آنکه آموزش موثر و مطابق با فلسفه و مبانی و فرهنگ بومی جامعه حاصل شود، استفاده از الگوهای متناسب، ضرورت دارد. هدف از این پژوهش، شناسایی مولفه‌های الگوی اموزش ادب محیط زیستی از دیدگاه الگوی اسلامی ‌ایرانی پیشرفت است.روش: این پژوهش از نوع کیفی و به روش تحلیل کیفی و شناسایی شبکه مضامین مربوط به موضوع پژوهش در متون مختلف مرتبط، انجام شد. با بررسی و مطالعه عمیق 43 منبع، جملات هم‌دسته شناسایی و تعداد 1057 کد استخراج گردید. سپس کدهای هم‌دسته، بر اساس ارتباط موضوعی و مفهومی، دسته‌بندی گردید و به منظور اطمینان از مقبولیت و عینیت داده‌ها، مورد بازنگری چندین باره قرار گرفت. از این طریق، مقولات سازمان‌دهنده شناسایی و با بررسی مکرر مقوله‌ها با رویکرد استقرایی، مولفه‌های الگو نتیجه‌گیری شدند. در نهایت، 1057 کد در قالب 49 مقوله و 8 مولفه سازماندهی گردید.ملاحظات اخلاقی: صداقت و امانتداری در گزارش و ارجاع به متون رعایت شده است.یافته‌ها: مولفه‌های تشکیل‌دهنده الگوی آموزش ادب محیط زیستی از دیدگاه الگوی اسلامی ‌ایرانی پیشرفت، عبارتند از: مبانی، اصول، پیام الگو، اهداف، مولفه‌های یاددهی و یادگیری، نقش یادگیرنده، نقش یاددهنده، محیط و بافت یادگیری و ارزشیابی. همچنین شاخص‌هایی نظیر «توجه به مفهوم هدایت»، «مدیریت زیرساخت‌های تکوینی تربیت و یادگیری»، «توجه به سه‌ساحتی‌بودن محیط زیست»، «ادب در برابر محیط زیست»، «نگاه اسلامی به مادربودن محیط زیست برای انسان‌ها»، «توجه به ظرفیت عقلی مخاطب در ارتباط و آموزش» و «سنجش و ارزشیابی بدون ملاک نمره» از متغیرهای بسیار مهم از دیدگاه اسلامی در آموزش ادب محیط زیستی بودند.نتیجه‌گیری: ضرورت دارد مبانی، اصول، الگوها، اهداف و روش‌های آموزش ادب محیط زیستی، متناسب با زیست‌بوم و ویژگی‌های انسان ایرانی، از آموزه های اسلام استخراج و طراحی گردند. معلم در آموزش ادب محیط زیستی، از مرجعیت برخوردار است. سنجش آغازین برای تشخیص ظرفیت عقلی یادگیرنده و شخصی‌سازی برنامه‌ و آموزش ادب محیط زیستی، برای هر یک از مخاطبان ضروری است. ملاک سنجش نهایی در آموزش ادب محیط زیستی، تلاش و مسئولیت‌پذیری یادگیرنده، صرف ‌نظر از ملاک نمره است.

qualitative study of the components of the environmental etiquette educationmodel from the perspective of the iranian islamic model of progress

background and aim: the development of environmental ethics, character and etiquette in human societies is necessary toimprove the behavior of humans with the environment. environmental education in formal and informal forms plays an importantrole in its protection. in order to effective education to be achieved in accordance with the philosophy, foundations and localculture of the society, it is necessary to use appropriate models. the purpose of this research is to identify the components of themodel of environmental etiquette education from the perspective of the iranian islamic model of progress.methods: this research was conducted qualitatively and by the method of theme analysis and identifying the network of themesrelated to the research subject among various related texts. by in-depth study of 43 sources, related sentences were identified and1057 codes were extracted. then, the related codes were categorized based on thematic and conceptual relationship and wererevised several times to ensure the acceptability and objectivity of the data. in this way, the organizing categories were identifiedand by repeatedly examining the categories with an inductive approach, the components of the model were concluded. finally,1057 codes were organized in 49 categories and 8 components.ethical considerations: honesty and trustworthiness have been observed in the report and reference to the texts.results: the constituent components of the environmental education model from the perspective of the iranian islamic model ofprogress were: basics, principles, message of the model, goals, teaching and learning components, the role of the learner, the roleof the instructive, the environment and context of learning and evaluation. also indicators such as attention to the concept ofguidance, management of genetic infrastructures of education and learning, attention to three-dimensionality existence ofenvironment, environmental etiquette, islamic view of the motherhood of the environment for humans, attention to therational capacity of the audience in communication and education and measurement and evaluation without grade criteria werevery important variables from the islamic point of veiw in environmental etiquette education.conclusion: it is necessary to extract and design the foundations, principles, patterns, objectives and educational methods ofeducating environmental etiquette, appropriate to the biosphere and the characteristics of iranian people, through the teachings ofislam. the need to differentiate between the widely used concepts of environmental ethics, environmental behavior andenvironmental etiquette is emphasized. in the environmental etiquette education, the teacher has a reference role and is not just afacilitator. the initial assessment is necessary for each audience to recognize the rational capacity of the learner, in order topersonalize the programs and methods of teaching and environmental etiquette education by the teacher. the final assessment inenvironmental etiquette education is based on the level of effort and responsibility of the learner and without the grade criterion.