بررسی جایگاه خیرخواهی در اخلاق ارسطویی و آموزه‌های قرآنی

زمینه و هدف: جایگاه اخلاق در تکوین و تقویت هویت انسانی، بحثی ریشه‌دار و گسترده است. با عنایت به اینکه فضیلت‌های اخلاقی، یکی از ابزارهای بنیادین هویت‌ساز به شمار می‌آید، بدون تردید بازاندیشی در فضیلت‌های اخلاقی همچون خیرخواهی در آموزه‌های قرآنی و منابع متقدم اخلاقی، آثار مهمی همچون احساس مسئولیت در قبال مسائل اجتماعی، ایفای بهینه نقش‌های محول در ساختارهای اجتماعی و تلاش برای بهبود روابط با اعضای جامعه را در پی خواهد داشت.روش: پژوهش حاضر با روش توصیفی تحلیلی و با استفاده از منابع کتابخانه‌ای اصیل همچون سیاست ارسطو، اخلاق نیکوماخوس، رساله وصایای ارسطو به شیماس (رساله تفاحه)، رساله النفس ارسطو و نیز منابع گران‌سنگ تفسیری قرآن، سعی در تبیین روشن و رسایی از دیدگاه اخلاقی و قرآنی درباره مفهوم و مصادیق خیرخواهی نموده است.ملاحظات اخلاقی: در این مقاله، اصالت متون، صداقت و امانتداری رعایت شده است.یافته‌ها: یافته‌ها بر این امر دلالت دارد که خیرخواهی از منظر اخلاق ارسطویی در قالب دعوت به گونه‌هایی از خیرخواهی‌های فردی و اجتماعی تجلی ‌یافته و این فضیلت در آموزه های قرآنی از یکسو همراه با روایت‌هایی از سرگذشت‌های جوامع عصر پیامبران الهی نسبت به مردم آن زمانه ظهور پیدا کرده و از سوی دیگر توصیه‌های موکدی نیز درباره ضرورت خیرخواهی نسبت به خویشتن در قالب بازگشت از بدکرداری و همچنین توجه به مصلحت‌های جمعی بیان شده است.نتیجه‌گیری: معنای خیرخواهی در اخلاق ارسطویی، در گونه‌هایی از خیرخواهی‌های فردی و اجتماعی ظهور پیدا کرده است؛ دعوت روح به شناخت نفس در جهت خیرخواهی و نیز ضرورت خیرخواهی در رویه‌های مختلف فردی، شاخصه مهم نگاه ارسطویی به مصادیق خیرخواهی محسوب می‌شود. مصادیق خیرخواهی در آموزه های قرآنی دارای یک نوع جامعیت است که سعی دارد خیر و منفعت‌های اجتماعی را بر مصلحت‌های شخصی مقدم دارد و این نگاه جامع، زمینه ساز تاثیرات شگرفی در ارتقای روابط اجتماعی می‌شود. این نوع خیرخواهی در آموزه های پیامبران به مردم در قرآن کریم ظهور پیدا کرده است.

investigating the place of benevolence in aristotelian ethics and quranicteachings

background and aim: the place of ethics in the development and strengthening of human identity is a deep-rootedand widespread debate. considering that moral virtues are considered as one of the fundamental tools of identityformation, there is no doubt that rethinking moral virtues such as benevolence in quranic teachings and advancedmoral sources, will result in important effects such as feeling responsible for social issues, optimally playingassigned roles in social structures, and trying to improve relations with society members.methods: the current research is based on a descriptive-analytical method and using original library sources such asaristotle's politics, nicomachean ethics, aristotle's commandments to shimas (tafaheh), aristotle's treatise on thesoul, as well as precious sources of qur'an interpretation, has tried to explain clearly the moral and quranic point ofview about the concept and examples of benevolence.ethical considerations: in this article, the originality of the texts, honesty and trustworthiness are respected.results: the findings indicate that benevolence from the point of view of aristotelian ethics is manifested in theform of calling for individual and social benevolence, and this virtue appeared in quranic teachings, on the one hand,along with narratives of the stories of the societies of the age of the prophets and on the other hand, specificrecommendations were also expressed about the necessity of benevolence towards oneself in the form of returningfrom bad deeds and also paying attention to collective interests.conclusion: the meaning of benevolence in aristotelian ethics has appeared in types of individual and socialbenevolence; the invitation of the soul to know the self in the direction of benevolence and also the necessity ofbenevolence in various individual practices is considered an important indicator of aristotle's view of examples ofbenevolence. examples of benevolence in qur'anic teachings have a type of comprehensiveness that tries toprioritize social good and benefits over personal expediency, and this comprehensive view has tremendous effects inimproving social relations. this type of benevolence has appeared in the teachings of the prophets to the people inthe holy quran.