بررسی نقش فلسفه اخلاق سازمانی بر ایجاد عدالت اخلاق‌محور در دانشگاه (مطالعه موردی: واحدهای دانشگاه آزاد اسلامی استان سیستان و بلوچستان)

زمینه و هدف: دانشگاه‌ها از جمله سازمان‌های بزرگ و پیچیده‌ای هستند که بیشتر از سایر سازمان‌ها با نیروی انسانی در ارتباطند و عهده‌دار تربیت نیروی انسانی متخصص و کارآمد جامعه هستند، لذا مطالعه حاضر با هدف طراحی سازه عدالت اخلاق‌محور در واحدهای دانشگاه آزاد اسلامی استان سیستان و بلوچستان انجام شد.روش: مطالعه حاضر آمیخته (کیفی کمی) است و بر اساس نمونه‌گیری قضاوتی 20 نفر از خبرگان و بر اساس جدول مورگان و با نمونه‎گیری طبقه‌ای، 248 نفر از مدیران میانی و ارشد کارکنان واحدهای دانشگاه آزاد اسلامی استان سیستان و بلوچستان بررسی شدند. بر اساس نظرات خبرگان و فرایند دلفی فازی سه مولفه اخلاق سازمانی و هفت بعد مولفه عدالت اخلاق‌محور تایید و مدل مفهومی پژوهش طراحی و پایایی ابزار با آلفای کرونباخ و پایایی مرکب و روایی آن با روایی همگرا و واگرا (با شاخص ave) و روایی سازه تایید گردید. مدل مفهومی با استفاده از آزمون همبستگی پیرسون و مدل‌سازی معادلات ساختاری در نرم‌افزار لیزرل مورد ارزیابی قرار گرفت.ملاحظات اخلاقی: در این مطالعه، حفظ امانتداری در ارجاع به منابع و کسب رضایت آگاهانه و ورود داوطلبانه افراد مورد توجه قرار گرفت.یافته‌ها: پرسشنامه طراحی‌شده بر اساس مطالعه کیفی شامل عدالت اخلاق‌محور (45 شاخص)، اخلاق کاری اسلامی (20 گویه)، توسعه ارزش‎های اخلاقی در سازمان (7 گویه) و وجود جو اخلاقی در جامعه (7 گویه) بود. نتایج بخش کمی مطالعه نشان داد که اخلاق کار اسلامی با میزان تاثیر 0.76 بیشترین میزان تاثیر و ارزش‎های اخلاقی جامعه و سازمان با 0.16 کمترین تاثیر بر عدالت اخلاق‌محور را دارا بودند. همچنین میزان تاثیر جو اخلاقی بر عدالت برابر با 0.22 و معنادار بود. میزان تاثیر فلسفه اخلاقی بر عدالت اخلاق‌محور برابر با 1.09 بود که حاکی از هم‌افزایی، بین مولفه‏های این سازه‌ها بودند.نتیجه‌گیری: در مطالعه حاضر اخلاق کار اسلامی بیشترین تاثیر را بر عدالت اخلاق‌محور داشت. بنابراین دین ﺑﺎ ارائه اﺳﻮه‌ﻫﺎ و اﻟﮕﻮﻫﺎی برجسته اﺧﻼﻗﻲ نقش مهمی در ارتقای عدالت سازمانی دارد و دانشگاه‌ها می‌توانند با رعایت اصول ارزشی اخلاق اسلامی، جو مناسبی را جهت برقراری عدالت ایجاد نمایند.

investigating the role of organizational ethics philosophy on creating ethical justice in university (case study: branches of islamic azad university of sistan and baluchestan)

background and aim: universities are among the important and complex organizations that are more related to human resources than other organizations and are responsible for training the specialized and efficient human resources of the society. the purpose of this study was to design ethical justice structure in branches of islamic azad university of sistan and baluchestan. methods: the present study was a mixed (qualitative-quantitative) method based on judgmental sampling of 20 experts and based on morgan table and stratified sampling of 248 managers and staff of islamic azad university of sistan and baluchestan branches. based on the opinions of experts and the fuzzy delphi process, three components of organizational ethics and seven dimensions of ethics-oriented justice were approved and conceptual model of research was designed and the reliability of the tool with cronbach's alpha and composite reliability and validity wasconfirmed by convergent and divergent validity (with ave index) and structural validity. the conceptual model was evaluated using pearson correlation test and structural equation modeling in lisrel software.ethical considerations: in this study, maintaining fidelity in referring to resources and obtaining informed consent and voluntary entry of individuals were considered.results: the questionnaire was designed based on a qualitative study including ethical justice (45 indicators) and islamic work ethic (20 items) and the development of moral values in the organization (7 items) and existence of moral atmosphere in society (7 items) .the results of the quantitative part of the study showed that islamic work ethic with impact of 0.76 has highest impact and moral values of society and the organization with 0.16 have the least impact on ethical justice. also, the effect of moral atmosphere on justice was equal to 0.22 and significant. the effect of moral philosophy on moral justice was 1.09, which indicates an increase in the components of this structure.conclusion: in the present study, islamic work ethic had the greatest impact on moral justice, so religion has animportant role in promoting organizational justice and universities can create a favorable atmosphere for justice by observing the value principles of islamic ethics.