نقش اعتماد عمومی در تحقق اخلاق زیستی مطلوب در نظام اسلامی

زمینه و هدف: اخلاق زیستی مطلوب از اهداف هر نظام سیاسی و اجتماعی است که به عنوان شاکله زندگی مسالمت‌آمیز و عادلانه در نظر گرفته می‌شود. این رویکرد در دین اسلام و نظام اسلامی نیز برجسته است. با این حال، عوامل مختلفی از جمله اعتماد عمومی در تحقق اخلاق زیستی مطلوب در چارچوب نظام اسلامی اثرگذار هستند که پژوهش حاضر به این مباحث می‌پردازد و درصدد است تا نشان دهد که عناصر اعتماد عمومی از چه راه‌هایی می‌توانند منجر به تحقق اخلاق زیستی مطلوب در نظام اسلامی شوند. مواد و روش‌ها: روش مورد استفاده در پژوهش حاضر، توصیفی تحلیلی است که با غور و تفحص در اطلاعات کتب، متون تاریخی و دینی، آیات و روایات و همچنین پژوهش‌های مرتبط نسبت به گردآوری داده ها و تحلیل موضوع اقدام شده است. ملاحظات اخلاقی: در تمام مراحل نگارش پژوهش حاضر، ضمن رعایت اصول متون، صداقت و امانتداری رعایت شده است. یافته‌ها: وفای به عهد، امر به معروف و نهی از منکر، مسوولیت‌پذیری، انتقادپذیری و انتقادگری و همچنین حاکمیت قانون از جمله ارزش‌های اخلاقی است که در سایه اعتماد عمومی در جامعه رشد کرده و زمینه را برای تحقق اخلاق زیستی مطلوب فراهم می‌آورند. وفای به عهد در عمل به وعده‌ها و توافقات مردم و نظام اسلامی، امر به معروف و نهی از منکر در تلاش برای برقراری ارزش‌های اخلاقی و زدودن رذیلت‌ها، مسوولیت‌پذیری به معنای انجام تکالیف برای سامان‌بخشی به زندگی سیاسی و اجتماعی و حاکمیت قانون، در عمل بر مبنای دستورات شرع جلوه‌گر می‌شوند که خود زمینه تحقق اخلاق زیستی مطلوب در نظام اسلامی محسوب می‌شوند. نتیجه‌گیری: اعتماد عمومی هم به صورت عمودی (رابطه میان شهروندان و نظام سیاسی) و هم به صورت افقی (رابطه میان شهروندان با یکدیگر) باعث شکل‌گیری ارزش‌های اخلاقی و انسانی برای تحقق اخلاق زیستی مطلوب در نظام اسلامی می‌گردد. ارزش‌های وفاداری، صداقت، مسوولیت‌پذیری، پیروی از قانون، و عمل به تکالیف و دستورات شرعی و قانونی در صورتی در نظام اسلامی متحقق می‌شوند که اعتماد میان مردم با یکدیگر و اعتماد آنان نسبت به نظام سیاسی حاصل شده باشد. بنابراین اعتماد عمومی، پیش‌زمینه و پیش‌برنده ارزش‌های اخلاقی در جامعه اسلامی است.