مجازات‌های جایگزین حبس در پرتو اصل کرامت و شخصیت انسانی با تاکید بر فقه امامیه

زمینه و هدف: با دقت در قواعد بنیانی حاکم بر کیفرها، به راحتی می‌توان فهمید که اسلام با توجه به مصلحت‌های جامعه، بر اساس کرامت به شخصیت بزه‌کار نیز توجه خاصی داشته است؛ در پژوهش حاضر به دنبال پاسخ به این پرسش هستیم که اصل کرامت انسانی چه نقشی در به کارگیری مجازات‌های جایگزین حبس دارد. مواد و روش‌ها: این تحقیق از نوع نظری است، ‌روش تحقیق به صورت توصیفی تحلیلی می‌باشد و روش جمع‏آوری اطلاعات به صورت کتابخانه‏ای است که با مراجعه به اسناد، کتب و مقالات صورت گرفته است. ملاحظات اخلاقی: در نگارش پژوهش حاضر، ضمن توجه به اصالت متون، صداقت و امانتداری رعایت شده است. یافته‌ها: چالش‌های مجازات حبس برای افراد انسانی فقط از جنبه ماهیت آن و تعارض با حق آزادی که جلوه اصل کرامت انسانی است، نخواهد بود، بلکه تبعات مختلفی برای کیفر حبس وجود دارد که تبعات مزبور نیز به نوبه خود، می تواند زمینه نقض کرامت انسانی را فراهم آورد. نتیجه‌گیری: با توجه به اینکه کرامت ذاتی انسان قابل سلب نمی‌باشد، اصل بر این است که آثار آن از جمله آزادی‌های انسان نیز قابل سلب نباشد. به بیان ساده‌تر، سلب آزادی انسان‌ها حتی در ارتباط با مجازات‌ها یک امر استثنایی و خلاف اصل می‌باشد، در نتیجه در راستای اعمال مجازات در مواردی که شارع صراحتاً و در قالب حدود، مجازات حبس تعیین نکرده است، به نظر می‌رسد که قضات با در نظرگرفتن اصل کرامت و احترام به شخصیت انسانی باید مجازات‌های جایگزین حبس را مطمح نظر داشته باشند.