تحلیل جرم‌شناسی جرائم مرتبط با مواد مخدر با تاکید بر عوامل اجتماعی، اخلاقی و اقتصادی (مطالعه موردی استان اصفهان)

زمینه و هدف: یکی از معضلات اساسی جوامع، پدیده جرم و بزه‌کاری است که در اثر مسائل و مشکلات اجتماعی نظیر فقر، بیکاری، بحران‌های اقتصادی، دگرگونی در قوانین و الگوهای اجتماعی، تضعیف اعتقادات مذهبی و در کل برهم‌خوردن تعادل در نظم اجتماعی پدید می‌آید. ارتکاب جرائم مواد مخدر نیز متاثر از عوامل اجتماعی است، لذا بررسی این‌گونه عوامل و ارائه راه‌های پیشگیری و رفع آن، حائز اهمیت بسیار است. هدف از اجرای این تحقیق، تبیین جرم‌شناختی جرائم مرتبط با مواد مخدر و عوامل اجتماعی موثر بر ارتکاب جرم در استان اصفهان می‌باشد.مواد و روش‌ها: این تحقیق به صورت پیمایشی انجام شده و جامعه آماری آن از بین زندانیان استان اصفهان است که به تعداد 135 نفر در زندانیان اعم از زن و مرد جهت پرکردن پرسشنامه در دسترس بوده‌اند. به طور دقیق تعداد 85 پرسشنامه به زندان مرکزی اصفهان (دستگرد) برای مردان توزیع گردید و نیز تعداد 50 عدد هم به زندان زنان تحویل داده شد. برای تبیین موضوع تحقیق بعد از تکمیل پرسشنامه‌ها در بین جامعه آماری از طریق نرم‌افزار به واردنمودن اطلاعات و سپس، تجزیه و تحلیل اطلاعات اقدام گردید و با بهره‌گیری از آزمون‌های آماری همبستگی و تحلیل واریانس به تحلیل نتایج پرسشنامه‌ها و فرضیات پرداخته شد.ملاحظات اخلاقی: در نگارش پژوهش حاضر، ضمن رعایت اصالت متون، صداقت و امانتداری رعایت شده است.یافته‌ها: نتایج تحقیق نشان داد اکثریت مجرمان مواد مخدر استان اصفهان، در خانواده‌های نابسامان که از پایگاه اقتصادی و اجتماعی متوسط به پایین برخوردار بوده‌اند، رشد پیدا کرده و همچنین، اکثریت مجرمان، دوستانی با سابقه ارتکاب جرائم مواد مخدر داشته و غالب آن‌ها در حاشیه شهر و روستاها زندگی می‌کرده‌اند و میزان دسترسی‌شان به مواد مخدر زیاد بوده است. نتیجه‌گیری: عوامل اجتماعی از جمله خانواده نابسامان، دوستان ناباب و زندگی در حاشیه شهر و دسترسی آسان به مواد مخدر در گرایش افراد به سوی ارتکاب جرائم مواد مخدر نقش مهمی دارند. لازم است با اهتمام دولت (برای حمایت از خانواده‌های آسیب‌پذیر)، و توجه ویژه به والدین (آموزش به آن‌ها برای جامعه‌پذیرکردن فرزندان و کنترل صحیح بر معاشرت فرزندان با سایرین) و همکاری مسوولان آموزشی و فرهنگی و رسانه‌های جمعی، برای پیشگیری از وقوع چنین جرائمی در جامعه اقدام کرد.