بررسی اخلاقی حقوقی جرم اهانت به مقدسات در پرتو نظام حقوقی ایران و انگلستان با تاکید بر مسوولیت مشدد دولت

زمینه و هدف: دولت‌ها مکلف به تضمین حق بر آزادی بیان برای مردم هستند. در دهه هشتاد میلادی با اوج‌گرفتن تفکرات راجع به آزادی بیان، این ایده وارد حوزه حقوق و سیاست شد که محدودیت‌هایی که در ارتباط با اهانت و استهزای ادیان و مقدسات وجود دارد، به نوعی نقض حق آزادی بیان می‌باشد. در همین راستا برخی دولت‌ها اقدام به جرم‌زدایی اهانت به مقدسات نمودند. هدف این مطالعه بررسی جرم توهین به مقدسات از منظر اخلاق و حقوق در چارچوب دو نظام حقوقی ایران و انگلستان و با نگاهی به مسوولیت مشدد دولت است.مواد و روش‌ها: این تحقیق از نوع نظری و ‌روش آن به صورت توصیفی تحلیلی می‌باشد. جمع‏آوری اطلاعات به شیوه کتابخانه‏ای و با مراجعه به اسناد، کتب و مقالات صورت گرفته است.ملاحظات اخلاقی: در نگارش پژوهش حاضر، ضمن توجه به اصالت متون، صداقت و امانتداری رعایت گردیده است.یافته‌ها: یافته‌های پژوهش نشان می‌دهد که اهانت به مقدسات در چارچوب مبانی اصلی اخلاق که به صورت مشترک در مکاتب مختلف اخلاقی مورد پذیرش قرار گرفته است، مجاز نیست. در نظام حقوقی ایران اهانت به مقدسات صرفاً محدود به مقدسات دین مبین اسلام نیست. در نظام حقوقی انگلستان اهانت به مقدسات دین مسیحیت ممنوع بود و در نهایت پس از سال 2008، به طور کلی از مجموعه مقررات کیفری حذف شد. جرم‌زدایی از اهانت به مقدسات، منتهی به نقض حق بر آزادی مذهبی و عدم تبعیض بر اساس دین و مذهب می‌شود.نتیجه‌گیری: به نظر می‌رسد تعهدات دولت‌ها در زمینه تضمین آزادی‌های مذهبی و عدم تبعیض بر اساس دین و مذهب دارای وصف «آمره» می‌باشد، در نتیجه در فضای حقوق مسوولیت بین‌المللی این امکان وجود دارد که الگوی مسوولیت مشدد (یا همان مسوولیت برای نقض قواعد آمره) برای دولت‌ها در نظر گرفته شود.