بررسی تعهدات زیست‌محیطی دولت‌ها در خصوص محصولات تراریخته در پرتو اصول حقوق بین‌الملل محیط زیست، اتحادیه اروپا و ایران

زمینه و هدف: کمبود مواد غذایی، تغییرات اقلیمی و دیگر عوامل سبب شده تا تولید گیاهان تغییر شکل‌یافته ژنتیکی (محصولات تراریخته) از دهه 90 میلادی مورد توجه قرار گیرد. تولید این گیاهان همان‌گونه که موجب امیدواری در رفع گرسنگی بود، به دلیل تاثیر احتمالی بر محیط زیست موج نگرانی را نیز برانگیخت. هدف از این تحقیق، بررسی تعهدات زیست‌محیطی دولت‌ها در حوزه محصولات تراریخته در پرتو اصول حقوق بین‌الملل محیط زیست، اتحادیه اروپا و ایران است.مواد و روش‌ها: نوشتار حاضر به شیوه توصیفی تحلیلی ابتدا اصول پیش‌گفته حاکم در حقوق بین‌الملل محیط زیست را بررسی می‌کند تا دریابد تعهدات زیست‌محیطی دولت‌ها درباره محصولات تراریخته از نظر اصول حقوق بین‌الملل چگونه است و سپس رویکرد اختصاصی اتحادیه اروپا را بررسی و تطبیق داده و بالاخره گذرا این وضعیت را در ایران مرور می‌کند.یافته‌ها: اتحادیه اروپا برخلاف ایالات متحده دیدگاهی احتیاط‌آمیز توام با سخت‌گیری در حمایت از مصرف‌کننده و محیط زیست پیش گرفته که ریشه در اصول کلی حقوق بین‌الملل محیط زیست دارد. اصولی مانند توسعه پایدار، اقدام احتیاطی، ارزیابی و اطلاع‌رسانی که به جمع رعایت مصالح دولت‌ها در دستیابی به توسعه و پیشرفت و حفظ محیط زیست می‌انجامد، در حالی که در ایران از سویی قوانین حمایتی از محیط زیست به صورت کارآمد تصویب نشده است و یا این‌که در برخی موارد محیط زیست و حمایت از آن مغفول مانده است.ملاحظات اخلاقی: در تمام مراحل نگارش پژوهش حاضر، ضمن رعایت اصالت متون، صداقت و امانتداری، رعایت شده است.نتیجه‌گیری: نتایج این جستار نشان می‌دهد که دولت‌ها در خصوص محصولات تراریخته متعهد به رعایت اصول کلی یا عرفی توسعه پایدار، اقدام احتیاطی، ارزیابی و اطلاع‌رسانی بوده و رعایت اصول مزبور بهترین راهکار جهت صیانت از حقوق مصرف‌کننده و حمایت از محیط زیست است.