هنرمندانه یا بی‌هنر؟ تحلیل حق‌های هنری در منشور حقوق شهروندی و ارائه مانیفست

هنر نیز مانند سایر امور، در سپهر حقوق شهروندی شناسایی شده است، اما در ایران، حق‌های هنری تقریباً مغفول بوده و بدین لحاظ، ذکر این حق‌ها در منشور حقوق شهروندی ابلاغی 1395/9/29 رییس‌جمهور امری نو در جهت تضمین بیشتر حقوق هنرمندان است. در پژوهش پیش رو، جایگاه حق‌های هنری در منشور، در پرتو حقوق بشر تبیین و بررسی شده و با تحلیل پیش‌نویس اولیه، پیش‌نویس منتشره و متن نهایی، سیر تغییرات و نسبت آن با موازین حقوق بشر نقد شده است. نتیجه نیز حکایت از این دارد که هرچند متن منشور در حق‌های هنری نسبت به پیش‌نویس اولیه از منظر کیفی و کمی، ضعیف‌تر است، اما با عنایت به فقر حقوق موضوعه این بحث، خصوصاً در «حق بر مشارکت در زندگی فرهنگی و آزادی بیان هنری»، ادبیات حقوقی را توسعه داده است. با این وجود، نسبت به دو پیش‌نویس، غالب مندجات پیشرو در منشور حذف گردیده و حق‌های هنری با رویکردی محافظه کارانه ارائه شده است. همچنین از آنجا که حقوق هنری در «حق بر تعیین سرنوشت هنری» قابل تلخیص است، منشور حق‌ها و آزادی‌های هنری پیشنهاد شده تا مجموعه حقوق هنری تثبیت شده و ارتقا یابد.