جایگاه مولفه‌های حقوق حیوانات در کتاب‌های درسی دوره ابتدایی

زمینه و هدف: یکی از مباحثی که باید در برنامه درسی دانش‌آموزان مد نظر قرار گیرد، رعایت حقوق انسان‌های دیگر و حیوانات است. مطالعه حاضر با هدف ارزیابی وضعیت مولفه‌های حقوق حیوانات در کتاب‌های درسی مقطع ابتدایی انجام شده است.مواد و روش‌ها: در این مطالعه کیفی، جامعه آماری را کتاب‌های درسی علوم، مطالعات اجتماعی و هدیه‌های آسمانی، پایه‌های سوم تا ششم مقطع ابتدایی سال تحصیلی 98-1397 تشکیل داده‌اند. ابزار گردآوری داده‌ها چک‌لیست تهیه‌شده بر اساس 7 مولفه حقوق حیوانات است. واحد تحلیل در این پژوهش صفحه (متن، پرسش‌ها، تمرین‌ها و تصاویر) است. برای تجزیه و تحلیل مولفه‌ها از شاخص فروانی و روش آنتروپی شانون استفاده شد.یافته‌ها: ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ ﻣﺆلفه‌های حقوق حیوانات (رفتار با حیوانات؛ رسیدگی و مراقبت از حیوانات؛ تولید و پرورش حیوانات؛ جایگاه حیوانات در زندگی بشر) به اندازه کافی، و ﭘﺮاﮐﻨﺪﮔﯽ آن‌ها در کتاب‌های درﺳﯽ مقطع اﺑﺘﺪاﯾﯽ آموزش و پرورش ﺑﻪ ﺻﻮرت ﻣﺘﻮازن و ﯾﮑﺴﺎن ﺻﻮرت ﻧﮕﺮﻓﺘﻪ است. مولفه «آشنایی با حیوانات و جایگاه آن‌ها» بیشترین فراوانی در کتاب مطالعات اجتماعی و مولفه رفتار با حیوانات کم‌ترین فراوانی را داشتند.نتیجه‌گیری: یافته‌ها نشان داد که ﺑﻪ مولفه‌های حقوق حیوانات و ﭘﺮاﮐﻨﺪﮔﯽ آن‌ها در کتاب‌های درﺳﯽ مقطع اﺑﺘﺪاﯾﯽ به طور کافی و ﻣﺘﻮازن توجه نشده است. بنابراین استفاده از نتایج مطالعه در بازنگری کتاب‌های درسی مقطع ابتدایی توصیه می‌شود.