زیست‌شناسی‌سازی اخلاق: تحلیل و نقد نظریه اخلاق تکاملی ادوارد ویلسون

زمینه و هدف: اخلاق تکاملی نظریه‌ای فرااخلاقی است که هدف آن زیست‌شناسی‌سازی اخلاق در چارچوب نظریه تکامل است. هدف این مطالعه، جستجوی ریشه‌های اخلاق از مهم‌ترین مباحث فرااخلاقی، در سیر تکامل انسان است.مواد و روش‌ها: در این پژوهش تحلیلی با استفاده از داده‌های فلسفی و زیست‌شناختی در ادبیات موضوع، مولفه‌های اساسی اخلاق تکاملی از دیدگاه ویلسون استخراج و نقش هر کدام در شکل‌گیری این نظریه تبیین می‌گردد، سپس نقاط ضعف و قوت نظریه تکاملی ویلسون در حل مسائل اخلاقی بحث و تحلیل می‌گردد.یافته‌ها: اخلاق نیز همچون هر پدیده تکاملی دیگر از مسیر انتخاب طبیعی عبور می‌کند و ژن‌های مرتبط به آن، زمانی که گونه‌های اخلاق‌مدار و اخلاق‌گریز تحت فشار انتخاب طبیعی قرار گرفته‌اند، باقی می‌مانند. از دیدگاه ویلسون، ریشه‌های اخلاق را می‌توان در خودگروی ژن‌ها جستجو کرد و منش‌ها و رفتارهای اخلاقی همچون فداکاری و دگرخواهی را در آن‌ها یافت، اما این نظریه، علاوه بر اشکالاتی نظیر جبر ژنتیکی و بی‌ارزش‌ساختن انسان که سایر محققان بر آن وارد کرده‌اند، اشکالات و کاستی‌های دیگری دارد، از جمله عدم شمول در تبیین همه احکام و اوصاف اخلاقی و ناتوانی در تبیین احکام اخلاقی مطلق.نتیجه‌گیری: نتایج نشان داد که تبیین ویلسون از ریشه‌های اخلاق با دشواری‌های قابل توجهی مواجه است و نمی‌توان آن را نظریه جامعی دانست، از همین روی نیازمند ترمیم و اصلاح است.