تآﺛﯿﺮ آﻣﻮزش ﻣﺎدران ﻣﺒﺘﻨﯽ ﺑﺮ ﻧﻈﺮﯾﻪ ی ﺷﻨﺎﺧﺘﯽ- اﺟﺘﻤﺎﻋﯽ ﺑﺮ ارﺗﻘﺎء ﻋﻤﻠﮑﺮد ﻧﻮﺟﻮاﻧﺎن در ﻣﺤﺎﻓﻈﺖ از ﻧﻮرآﻓﺘﺎب

زمینه: برآوردﺷﺪه اﺳﺖ ﮐﻪ 80% ﻣﻮاﺟﻬﻪ ﺑﺎ ﻧﻮرﺧﻮرﺷﯿﺪ در ﺳﻨّﯿﻦ ﻗﺒﻞ از 21 ﺳﺎﻟﮕﯽ اﺗﻔﺎقﻣﯽاﻓﺘﺪ. هدف اﯾﻦ ﻣﻄﺎﻟﻌﻪ، ارﺗﻘﺎء رﻓﺘﺎرﻫﺎی ﻣﺤﺎﻓﻈﺖ ﮐﻨﻨﺪهی ﻧﻮﺟﻮاﻧﺎن 12 ﺗﺎ 18 ﺳﺎﻟﻪ درﺑﺮاﺑﺮ ﻧﻮرآﻓﺘﺎب از طریق انجام مداخله ی آموزشی با محوریت مادران و نظریه ی شناختی-اجتماعی است. روش ها: ﻣﻄﺎﻟﻌﻪی ﺣﺎﺿﺮ، ﻣﻄﺎﻟﻌﻪای ﻧﯿﻤﻪ ﺗﺠﺮﺑﯽ دوﺳﻮﯾﻪﮐﻮر اﺳﺖ، ﮐﻪ 66 مادر و 66 نوجوان 12 تا 18 ساله در آن شرکت داشتند، ﮐﻪ ﺑﻪ ﻃﻮر ﺗﺼﺎدﻓﯽ ﺑﻪ دو ﮔﺮوه آزﻣﻮن وﮐﻨﺘﺮل تخصیص یافتند. داده ﻫﺎ ﺑﺎ اﺳﺘﻔﺎده از ﭘﺮﺳﺸﻨﺎﻣﻪ مبتنی بر نظریه ی شناختی-اجتماعی، توسط مادران و پرسشنامه ی عملکرد محقق ساخته در ﺧﺼﻮص رﻓﺘﺎرﻫﺎی ﻣﺤﺎﻓﻈﺖﮐﻨﻨﺪه از ﻧﻮرآﻓﺘﺎب، ﺗﻮﺳﻂ ﻧﻮﺟﻮاﻧﺎن، در ﺳﻪ ﻣﺮﺣﻠﻪ ﺟﻤﻊ آوری و ﺗﻮﺳﻂ ﻧﺮم اﻓﺰاراس .پی. اس .اس وﯾﺮاﯾﺶ 16 ﺑﺎ اﺳﺘﻔﺎده از آزمون های ی ﺗﻮﺻﯿﻔﯽ، ﻓﺮﯾﺪﻣﻦ و ﮐﺎیاﺳﮑﻮر ﻣﻮرد ﺗﺠﺰﯾﻪ و ﺗﺤﻠﯿﻞ ﻗﺮارﮔﺮﻓﺘﻨﺪ. یافته ها: ﺑﺮاﺳﺎس ﻧﺘﺎﯾﺞ اﯾﻦ ﻣﻄﺎﻟﻌﻪ، 3 ﻣﺎه ﺑﻌﺪ از اﺟﺮای ﻣﺪاﺧﻠﻪی آﻣﻮزﺷـﯽ، اﺧـﺘﻼف ﻣﻌﻨـﺎداری ﺑـﯿﻦ نمرات ﻣﯿﺎﻧﮕﯿﻦ ﺳﺎزه ﻫﺎی ﻧﻈﺮﯾﻪ ی ﺷﻨﺎﺧﺘﯽ- اﺟﺘﻤﺎﻋﯽ درﻣﺎدران و ﻋﻤﻠﮑﺮد ﻧﻮﺟﻮاﻧﺎن درﮔـﺮوه ﻣﺪاﺧﻠـﻪ ﺸــﺎﻫﺪهﺷــﺪ. وﻟــﯽ در ﮔــﺮوه ﮐﻨﺘــﺮل در ﻣﺘﻐﯿﺮﻫــﺎی ﻣــﻮرد بررسی اﺧــﺘﻼف ﻣﻌﻨــﯽ داری ﻣﺸﺎﻫﺪهﻧﺸﺪ. نتیجه گیری: نتایج اﯾﻦ ﻣﻄﺎﻟﻌﻪ، ﮐﺎرآﯾﯽ ﻣﺪاﺧﻠﻪی آﻣﻮزﺷﯽ ﺑﺮاﺳﺎس ﻧﻈﺮﯾﻪی ﺷﻨﺎﺧﺘﯽ– اﺟﺘﻤﺎﻋﯽ ﺑﺮ ارﺗﻘﺎی رﻓﺘﺎرﻫﺎی ﻣﺤﺎﻓﻈﺖﮐﻨﻨﺪه از ﻧﻮرآﻓﺘﺎب در ﻧﻮﺟﻮاﻧﺎن را از ﻃﺮﯾﻖ آﻣﻮزش ﻣﺎدران آنﻫﺎ ﻧﺸﺎن داد ﻧﯿﺰ ﺑﯿﺎﻧﮕﺮ اﯾﻦ اﺳﺖ ﮐﻪ ﺗﺄﺛﯿﺮ ﻫﻨﺠارهای انتزاعی (نگرش اعضای خانواده و دوستان) بر چگونگی اتخاذ رفتار و ﺗﺪاوم ﻋﻤﻠﮑﺮد ﻧﻮﺟﻮاﻧﺎن در رﻓﺘﺎرﻫﺎی ﻣﺤﺎﻓﻈﺖﮐﻨﻨﺪه از ﻧﻮرآﻓﺘﺎب ﺗﺄﺛﯿﺮﮔﺬار اﺳﺖ و همچنین ﻣﯽﺗﻮان ﺑﺎ اﻓﺰاﯾﺶ آﮔﺎﻫﯽ از ﭘﯿﺎﻣﺪﻫﺎی ﻣﻮرد اﻧﺘﻈﺎر اﻧﺠﺎم رﻓﺘﺎرﻫﺎی ﻣﺤﺎﻓﻈﺖﮐﻨﻨﺪه از ﻧﻮرآﻓﺘﺎب، ﻣﻮاﻧﻊ درک ﺷﺪه را ﮐﺎﻫﺶ وزﻣﯿﻨﻪ را ﺑﺮای ارﺗﻘﺎء رﻓﺘﺎرﻫﺎی ﻣﺤﺎﻓﻈﺖﮐﻨﻨﺪه از نور آفتاب در نوجوانان فراهم آورد.