نقش عقل در حفظ خلوص دین از منظر آیات و روایات

دین اسلام دارای خلوص ذاتی است و به هیچ عنوان مورد تحریف که ناقض هدایت بشر است قرار نمی گیرد. با ‌این‌ حال، امکان وجود ناخالصی در معرفت و فرهنگ دینی وجود دارد. آیات و روایات متعدد در زمینۀ اهمیت تعقل، پیشینه بدعت های دینی، تجربیات متعدد تاریخی و نوع مواجهه دین با اشتباهات اساسی جوامع انسانی مشخص می سازد که عقل بشری در حفظ خلوص دین نقش اساسی دارد. روش تفکر برهانی و مطابق با واقع کمک فراوانی به تبیین اسلام ناب می کند. مواردی مثل بدعت، تفسیر‌به‌رای، التقاط‌گرایی و محدود ساختن دین به ارتباط خالق و مخلوق از جمله انحرافات و ناخالصی های معرفتی به‌شمار می روند؛ همچنان‌که خرافه پرستی، تعصبات بی جا و عادات غلط باعث ناخالصی های فرهنگی فراوانی شده است و عقل در تشخیص، دفع و رفع آن ها نقش اساسی دارد. بسیاری از مسائل حوزه دین مثل تفسیر قرآن کریم، فهم مسائل عمیق کلامی، تشکیل دستگاه استنباط فقهی کارآمد، تشکیل نظام فکری منسجم در ابعاد مختلف، پذیرش و دفاع از دین، همگی وابستگی بسیاری به تعقل فلسفی و استفاده از ابزار عقل انسانی دارند. در این نوشتار با روش توصیفی تحلیلی به بررسی جایگاه عقل در حفظ خلوص دین و پیراستن آن از ناخالصی ها خواهیم پرداخت.

the role of reason in preserving the purity of religion from the perspective of verses and narrations

islam has inherent purity and cannot be distorted in any way, because otherwise human guidance will be violated.  there is notably a possibility of impurity in religious knowledge and culture.  numerous verses and narrations on the importance of rationality, the background of religious heresies, numerous historical experiences and the type of religion facing the basic mistakes of human societies make it clear that human reason plays an essential role in preserving the purity of religion.  the way of thinking that is logical and in accordance with reality helps a lot to explain pure islam.  things like heresy, interpretation by opinion, eclecticism, and limiting religion to the relationship between the creator and the creature are among the epistemic deviations and impurities; just as superstition, misplaced prejudices and wrong habits have caused many cultural impurities, and reason plays an essential role in recognizing, rejecting and eliminating them.  many issues in the field of religion, such as the interpretation of the holy quran, the understanding of deep theological issues, the formation of an efficient jurisprudential inference system, the formation of a coherent intellectual system in various dimensions, the acceptance and defense of religion, are all highly dependent on philosophical reasoning and the use of the tools of human reason.  in this article, with a descriptive analytical method, we will examine the place of reason in preserving the purity of religion and removing impurities from it.