عقل گرایی و فلسفه در معرفت دینی علامه طباطبائی و استاد حکیمی

عقل و به‌تبع آن، فلسفه به‌عنوان نماد عقل‌گرایی یکی از مهم‌ترین مولفه‌های شکل‌گیری معرفت دینی در رابطه دوسویه عقل و نقل است.در این میان علامه طباطبائی با احصاء راه‌های معرفت دینی به،وحی،عقل،کشف و شهود قلبی، با به‌کارگیری این سه سعی در ایجاد رویکردی اتحادی در حوزة معرفت دینی داشته است.لیک استاد حکیمی با طرح بحث تفکیک و همچنین ابداع اصطلاحاتی چون عقل خود بنیاد دینی و عقل دفائنی، در پی القای بی‌نیازی متون دینی از فهم فلسفی است. این مقاله با روش کتابخانه‌ای و مقایسۀ آثار این دو به بررسی موضوع پرداخته است که یافته‌ها، حاکی از عدم تناظر دو دیدگاه و روش اتخاذی آنان است و هرچه طباطبایی را شخصی فیلسوف و عامل به فلسفه در طریق معارف دینی می‌بینیم،حکیمی را در حال ستیز و گریز از فلسفه می‌یابیم. به‌گونه‌ای که حکیمی با تاکید بر خودکفائی و حجیت ظواهر متون دینی،هرگونه کنکاش فلسفی در متون دینی را مردود می‌داند.

rationalism and philosophy in the religious knowledge of allameh tabatabai and ustad hakimi

wisdom, and consequently, philosophy as the symbol of rationality, is one of most important components of the formation of religious epistemology in the bilateral relationship of wisdom and narration. in this regard, enumerating revelation, wisdom, and heart intuition and discovery as means to religious knowledge, and using these three, allameh tabataba’i has tried to create a unitary approach in the area of religious knowledge. but, introducing separation and inventing terms like self-founded religious wisdom and treasured wisdom, mr. hakimi tries to imply independence of religious texts from philosophical understanding. it is attempted to study this issue through a library method and a comparison of the works of these two. findings indicate a lack of correspondence between the two viewpoints and the approaches taken. hakimi is found to fight and avoid philosophy as much as tabataba’i is found to be a philosopher and practitioner of philosophy in the area of religious teachings, such that hakimi emphasizes self-efficacy and argumentation of the appearances of religious texts and rejects any philosophical inquiry in religious texts.