مقایسه تحلیلی دیدگاه ملاصدرا و علامه طباطبایی در تبیین حقیقت بداء و مسائل مربوط به آن

پژوهش پیش رو به روش توصیفی، تحلیلی به مقایسه دیدگاه ملاصدرا و علامه طباطبایی درباره آموزه بداء پرداخته است. ملاصدرا از طریق اشاره به نفوس سماویه و ملائک عماله، حقیقت بداء را تبیین و نحوه اسناد حقیقی آن به خداوند را تحلیل می کند؛ اما علامه طباطبایی توانسته است، بدون اشاره به افلاک و با استفاده از آیات قرآن کریم، رابطه بداء با صفات و تقدیر الهی را تبیین کند. علامه با استفاده از آیه 39 سوره رعد، هم حقیقت بداء را تبیین می کند و هم دایره شمول آن را به تمام موجودات دارای اجل، تعمیم داده و همیشگی بودن آن را اثبات می نماید. همچنین وی بر خلاف ملاصدرا که حقیقت نسخ و بداء را متفاوت می داند، حقیقت آن دو را یکی دانسته و تفاوت آنها را در شمولشان نسبت به عالَم تکوین و تشریع بر می شمرد. ملاصدرا وقوع بداء در علم و اخبار معصومین (ع) را جایز دانسته، ولی از دیدگاه علامه طباطبایی، وقوع بداء در علم و اخبار معصومین (ع) جایز نیست.اصطیاد دیدگاه علامه درباره حقیقت بداء و مسائل مربوط به آن از آثار وی و تحلیل تطبیقی دیدگاه ملاصدرا و علامه طباطبایی، از جمله نوآوری های پژوهش حاضر می باشد.

analytical comparison of mulla sadra and allameh tabataba’i’s view on explaining the bad truth and its related issues

abstractthe following research compares the viewpoint of mulla sadra and muhammad husayn tabataba’i about the concept of badā’ in descriptive and analytical approach.mulla sadra clarifies the reality of badā’ by referring to celestial population and analyzes the true course of it’s attribution to god; while allameh tabataba’i was able to explain the relation of badā’ with the traits and foreordination of the almighty through the verses of the holy quran without mentioning the cosmos.allameh tabataba’i explains the truth of badā’ using the 39th verse of the sura rad and also extends it’s inclusion to all creatures who have a fate, and proves it’s eternality.unlike mulla sadra who believes that the truth of abrogation and badā’ are different, allameh tabataba’i considers them of the same reality, and counts their difference in their inclusion regarding the worlds of creation and legislation.mulla sadra approves the occurrence of badā’ in the knowledge and narratives of ma’suumin [pbut] (the innocents), meanwhile from the viewpoint of allameh tabataba’i the occurrence of badā’ in the knowledge and narratives of ma’suumin is not allowed.obtaining the viewpoint of allameh about the truth of badā’ and everything related to it from his publications, and comparison analysis of the viewpoints of mulla sadra and allameh tabataba’i are the innovations of the present research.