تحلیل و تطبیق «اعیان ثابته» در عرفان ابن عربی با «ماهیت» در فلسفه ملاصدرا

یکی از مهمترین مباحث عرفان نظری اصطلاح «اعیان ثابته» است و از طرفی دیگر یکی از مهمترین مباحث فلسفه نیز اصطلاح «ماهیت» است. عده ای از عرفاء و حکماء اعیان ثابته و ماهیت را یک اصطلاح و مترادف می دانند و بسیاری از آنان نیز این دو اصطلاح را مباین یکدیگر تلقی می کنند زیرا با توجه به اینکه عارف اعیان ثابته را امری ثبوتی می داند و ثبوت همان وجود است لذا شبهاتی را به وجود آورده و بحث های زیادی به دنبال داشته است، تا آنجا که عده ای حتی اعتقاد پیدا کرده اند که اگر «اعیان ثابته» همان ماهیت باشد پس عرفاء اصالت ماهیتی هستند. در این مقاله قصد داریم به پاره ای از ویژگی های «اعیان ثابته» و تطبیق آنها بر ماهیات و بیان بعضی از شبهات موثر، این همانی اعیان ثابته با ماهیت را روشن کرده و معنای ثبوت در اعیان ثابته را تبیین و نیز روشن کنیم که آیا این ثبوت امری عدمی است، یا وجودی؟ و در صورت عدمی بودن چگونه امری عدمی منشا آثار وجودی می گردد؟ و اگر وجودی است چگونه با اعتقاد به عدمی بودن آن سازگاری دارد؟ و آیا عرفاء مانند متکلمین معتزله اعتقاد به واسطه بین وجود و عدم دارند؟

Analysis of Immutable Archetypes in Ibn Arabi’s Mysticism and Its Correspondence with Essence in Philosophy

Immutable archetypes (al-aʿyān al thābita) are one of the most important subjects in theoretical mysticism. Similarly, quiddity is one of the most important topics in philosophy. Some mystics and scholars consider immutable archetypes and quiddity synonymous and identical. Many others, however, believe that the two terms are contradictory because mystics consider immutable archetypes to be unchangeability (Soboot) and unchanging is existence itself. Thus, it has raised questions and many debates. Some even go as far as to believe that if &immutable archetypes& are the very essence, the mystics support the principality of quiddity. This study elucidated some of the characteristics of &immutable archetypes& and compared them with the essence. Also expressing some positive doubts, clarified immutable archetypes and essence, and explained the meaning of unchangeability in immutable archetypes. The question was, is positiveness non-existential or existential? And if it is non-existential, how can it be the origin of existential archetypes? And if it is existential, how is it compatible with the belief that it is non-existential? And do muʿtazila mystics believe in the mediation between existence and non-existence