هندسه دین در اندیشه ماکس وبر

دین در گستره اندیشه ماکس وبر یک پدیده اجتماعی است. وبر با رویکرد کارکردگرایانه به تبیین دین پرداخته است. در نگاه کارکردگرایانه به دین مبدا فاعلی و غایی هستی کنار گذاشته می‌شود و صرفاً به گزاره‌های دینی بدون در نظر گرفتن ابتدا و انتهای آن نگریسته می‌شود، اما ماکس وبر برخلاف سایر جامعه شناسان صرفاً به نگاه کارکردگرایانه اکتفا نکرده است و در جامعه‌شناسی دین خود به بررسی سایر جنبه های دین نیز پرداخته است. دین در اندیشه وبر مجموعه ای از تعالیم است که شامل باورها و اخلاقیات برای رسیدن به رستگاری است. در این اندیشه خدا در راس عالم به عنوان مبدا ارزش ها قرار می گیرد، پیامبر به عنوان حامل پیام خدا و محرک تغییرات اجتماعی و منجی به عنوان واسطه ای بین خدا و مردم قرار می گیرد که مامور رساندن دعا و خواسته‌های مردم به خدا و تضمین کننده رستگاری و کاهنده رنج ها است. در اخلاقیات نیز زهد و پرهیز از گناه دو مولفه اصلی است. ایمان به باورها و پای بندی به اخلاقیات موجد وصول به رستگاری است. خدا، پیامبر، منجی، گناه، زهد و رستگاری کلیدواژگانی هستند که در این نوشتار بر مبانی روش توصیفی تحلیلی هندسه دین در نگاه ماکس وبر را به تصویر کشیده است.

The Geometry of Religion in Max Weber’s Thought

According to Max Weber, religion is a social phenomenon. He defined religion using a functionalist approach. In the functionalist view of religion, the active and ultimate origin of existence is left out and only the religious statements are looked at without considering its beginning and end. Max Weber unlike other sociologists did not just rely on the functionalist view. He has also investigated other aspects of religion in sociology of religion as well. In Weber’s thought, religion is a set of teachings that includes beliefs and morals to achieve salvation. In this idea, God is placed at the head of the world as the source of values, the prophet is placed as the bearer of God’s message and the driver of social changes, and the savior is placed as an intermediary between God and people, who is responsible for conveying people’s prayers and wishes to God and the guarantor of salvation and the reducer of sufferings. In ethics, asceticism and avoiding sins are two main components. Faith in beliefs and adherence to morals lead to salvation. In this article, God, prophet, savior, sin, asceticism and salvation are the keywords depicting religion in the viewpoint of Max Weber and the descriptiveanalytical method of the geometry of religion is utilized.