بررسی انتقادهای علامه خفری بر نظریه علم الهی ابن سینا

مسئله ی علم باری تعالی قبل و بعد الایجاد اشیاء یکى از عمیق ترین و غامض‏ترین مسائل فلسفى و کلامی در تاریخ تفکر اسلامی بوده است. شیخ الرئیس، علم باری تعالی به ماسوی قبل و بعد الایجاد اشیاء را به واسطه ی صور مرتسمه و علم حصولی می داند. علامه خفری با دقت نظر و ارائه دلایل متقن، با رد صور مرتسمه و با مطرح کردن علم کمالی اجمالی و تفصیلی، بیان می کند که علم باری تعالی عین ذات و ذات واجب به اعتبار ذاتش، منشاانکشاف تمامی موجودات بوده و عین آن چیزی است که در خارج ایجاد کرده است؛ پس تمامی ممکنات به اعتباری علم الهی و به اعتباری معلوم الهی اند. خفری اعتقاد به صور مرتسمه را مستلزم محل واقع شدن، منفعل شدن و استکمال ذات به وسیله صور مرتسمه دانسته است. نگارنده معتقد است که صدرالدین شیرازی در مسئله ی علم باری تعالی قبل و بعد الایجاد اشیاء از آراء علامه خفری تاثیر پذیرفته است.

Review of Allameh Khafari’s critique of the Divinity science of Avicenna

The present study evaluates the critique of Allameh Khufari on the viewpoint of Ibn Sina in the subject of divine knowledge of objects. Ibn Sina, the divine knowledge of nature in the presence and divine knowledge, conveys to us the knowledge that is obtained through the path of the metaphor. Allameh Khafari divides the necessary science into the finer and finer science of perfection. Therefore, all possibilities both general and partial, both perceptual and objective ones are present at the obligatory level of excellence. Therefore, all possibilities are on the credit of divine knowledge and they are recognized as divine. According to the results of this research, Allameh Khufari, through the rejection of morality, for not having the place in the width, and through the failure of the sequence in the form of ink, states that the views of the Mesha’ians regarding the divine science are not correct and expressed. It is sufficient that Allah’s intrinsic knowledge of Allah’s Masawi is sufficient for the creation of God’s blood. It seems that Mulla Sadra in the issue of divine knowledge after the creation of objects is influenced by the views of Allamah Khufari.