مبانی دینی پاسخگویی در قرآن کریم: راهبردی برای سیستمهای اجتماعی عقلانی

این پژوهش با هدف تبیین مفهوم پاسخگویی از طریق غور و بررسی در مبانی نظری و آیات قرآن کریم و روایات دینی مرتبط و با بهره گیری از فرایند چرخه ای تحلیل کیفی انجام شده است. بخش اول پژوهش نشان دهنده فراگیر بودن مفهوم پاسخگویی در قلمروهای مختلف زمانی، مکانی و موضوعی است؛ از پاسخگویی در برابر خداوند تا پاسخگویی به مردم. در بخش دوم از طریق مطالعه آیات قرآنی و تدبُر بر روی آنها با بهره گیری از فهرست موضوعی تفاسیر نور و نمونه و با بهره گیری از روش تحلیل محتوای کیفی فرایند چرخه ای تحلیل، 59 مفهوم فراگیر احصاء و سپس این مفاهیم در ذیل 20 مفهوم محوری دسته بندی و در نهایت 9 مفهوم سازماندهی شده مشتمل بر حق گرایی، باطل گریزی، اطاعت الهی، عدم تکبر، ایمان، عمل صالح، تقوا، موازین الهی و وعده الهی به عنوان مبانی پاسخگویی در سه حوزه شناختی، عاطفی و رفتاری به منظور ترویج و توسعه آموزه های قرآنی حکمرانی اسلامی در سیستم های اجتماعی عقلانی پیشنهاد شده است.

Religious Foundations of Accountability in the Holy Quran: A Strategy for Rational Social Systems

The purpose of this study is to explain the concept of response through deep thinking and examining the theoretical foundations and related Qur’an verses and utilizing the cyclic process of qualitative analysis. The first part of the study shows that the concept of response is pervasive in different temporal, spatial and thematic domains; from being accountable to God to being accountable to people and even to being part of the body. In the second part by studying the verses and meditating on them using interpretations Noor and Nemooneh 59 The pervasive concept of statistics And then these concepts are categorized into the following 20 core concepts and finally 9 organized concepts including The tendency to right, to evade falsehood, to follow God, Humility Righteous faith and action, Piety, Standards, And the divine promise In order to promote and develop the Qur’anic teachings, Islamic governance has been proposed in the sociointellectual systems .