عقلانیت دینی بر اساس نظریه ادراکات حقیقی و اعتباری علامه طباطبایی

بحث از عقلانیت دین یکی از مهمترین مباحث در حوزه دین پژوهشی به شمار می‌آید. بعضی قائل به عقلانیت حداکثری بوده و تک تک آموزه‌های دینی را مستقیماً قابل اثبات منطقی دانسته‌اند. دقیقاً در نقطه ی مقابل، دیدگاهی است که معتقد است سنجش گزاره‌های دینی با عقل، تقابل با ایمان گروی داشته و دینداری هیچ سنخیتی با عقل گروی ندارد. بعضی نیز در عین اعتقاد به اثبات پذیری برخی از گزاره‌های دینی، آنها را نقدپذیر دانسته‌اند. در این مقاله بر اساس نظریه ی ادراکات حقیقی و اعتباری علامه طباطبایی و تقسیم گزاره‌های دینی به نظری و عملی، عقلانیت هر یک از این دو بخش را به صورت مجزا بررسی کرده و دین را در هر دو بخش حکیمانه دانسته‌ایم. عقلانیت گزاره‌های نظری از آنجا که تحت ادراکات حقیقی طبقه بندی می شوند، به اثبات پذیری منطقی آنها است. امّا گزاره‌های عملی اگرچه به خاطر اعتباری بودن از تیررس برهان خارجند؛ ولی این به معنای عدم معقولیت آنها نیست؛ چرا که معقولیت آنها وابسته به غایات معقولی است که بر آنها مترتب می‌شود.

Religious rationality based on the theory of Allamah Tabatabaei in real and credit perceptions

Talk about the rationality of religion is considered one of the most important issues in the field of religious studies. Some believe that the rationality of religion is maximal. In their view all religious teachings are directly logical provable. According to another view, the evaluation of religious propositions with the reason is against religion. Therefore, religiosity has no compatible with rationalism and they are contraries. The third group believes that only some religious statements can be substantiated, but all of them can be criticized. in this article based on theory of Allamah Tabatabaei in real and credit perceptions, we believe that all of the religious propositions are rational, but the meaning of rationality of theoretical part of religion is different from the meaning of rationality of practical part. Rationality of theoretical propositions of religion can be evaluated by provability of them. But practical propositions of religion although are indemonstrable by logical arguments, but this did not mean they were not rationality. Because their rationality is proved by the rational ends of them.