رابطه عقل وشرع از دیدگاه میرداماد و فیض‌کاشانی

عقل و شرع مباحثی نو در حیطه ی علوم انسانی نیست و کتب اندیشمندان مشحون از تحلیل های عمیق در این باب است. آنچه در بحث مذکور حائز اهمیت است، سخن از ارتباط این دو است. کاشانی برخلاف مسلک اخباری خود به استفاده ی گونه ای از عقل در فهم احکام شرع معتقد است، به این شکل که از عقل استدلالی به عنوان یک ابزار برای رسیدن به حکم شرعی از منابع تعریف شده آن به کار گرفته می شود. این سخن بر خلاف نظر معتقدین به دلیل عقلی، و مباین با نظر کسانی است که عقل را منبع استنباط حکم شرعی می دانند؛ نوع نگرش او نسبت به عقل و ماهیت ابزارگونه اش برای رسیدن به حکم شرعی از منابع تعریف شده، شیوه ی تفقه وی را به مجتهدان نزدیک می سازد و روش تفقه اخباری او را از دیگر اخباریان متمایز می کند. میرداماد عقل را نیروی مدرک واقعیت خارجی و تشخیص دهندۀ حقیقت از خطا می‌داند. وی طرفدار نظریه‌ی تحسین و تقبیح عقلانی افعال است و معتقد به تلازم بین حکم عقل و شرع بوده و عقل را یکی از منابع معرفت و شناخت انسان می‌داند. او معتقد است که هر دو مقوله از یک حقیقت عینی و خارجی خبر می‌دهند. از این رو، اِخبار  عقل و شرع هماهنگ با یکدیگر است و این سخن با ذات حقیقت سازگار است، زیرا حقیقت به حسب ذات خود، با تعدد و دوگانگی سازگار نیست. به اعتقاد وی حقیقت ازآن جهت که حقیقت شناخته می‌شود یگانه است، لذا آنچه شرع به دست می‌دهد با آنچه عقل به آن می‌رسد یکسان و متلازم است.

The Relationship between Reason and Shari’ah from Mirdamad’s and Faiz Kashani’s Viewpoints

Reason and Shari’ah are not new topics in the humanities and the books of scholars have been full of indepth analysis,what matters is the relationship between the two,Kashani believes in the instrumental use of reason in his understanding of Shari’a laws, contrary to his Akhbari’s method,In this way, reason is used as a tool in the path of reasoning to reach a Shari’a law from its defined sources.That is contrary to what believers because of reason express and his view contradicts those who regard reason as the source of the inference of the Shari’a law, His approach to reason and the nature of his instrumental approach to the Shari’a of the sources of the defined sources of his method of approach brings him closer to the Jurists .And the his method in jurisprudence distinguishes him from other Akhbari’s jurists.Mirdamad regards reason as the perceiving force of external reality and recognizing the truth of error.He is in favor of the theory of rational Good and Evil of Deeds  and he believed in the interplay between the Reason and Shari’ah and he considers reason to be one of the sources of human knowledge.He believes that both cases convey an objective and external truth, hence, reason and Shari’ah are in harmony with one another and this statement is consistent with the essence of truth, for truth is not compatible with multiplicity and duality in its essence.He believes that truth is unique in that it is known as truth, so what the Shari’ah gives is equal to what the intellect attains.