تحلیل و بررسی ماهیت روح القدس از منظر عقل و دین

روح القدس یکی از مباحثی است که هم به لحاظ درون دینی در مباحث قرآنی و روایی مورد توجه است و هم به لحاظ برون دینی قابل مقایسه تطبیقی است. در این مقاله، سعی شده است تا ماهیت آن به هر دو لحاظ واکاوی شود. در این راستا چهار دیدگاه مورد بررسی قرار گرفته است. دیدگاه غالب مفسران این است که روح القدس همان جبرئیل و در واقع از سنخ فرشتگان است. دیدگاه فلسفی نیز روح القدس را همان جبرئیل می‌داند و این دو را با عقل فعال یکسان می‌انگارد. دیدگاه روایات اما، روح القدس را مخلوقی مغایر و بزرگتر از فرشتگان می‌داند. روح القدس در مسیحیت، یکی از اقانیم ثلاثه است که دارای صفات الوهی است. با نقد و بررسی این دیدگاه‌ها به این نتیجه می‌رسیم که روح القدس غیر از جبرئیل و عقل فعال فلسفی است و همچنین، فاقد صفات الوهی است. بلکه مخلوقی بیش نیست که کارش افاضه علمی به انبیاء و تسدید عملی آنان است. و اقسامی دارد که یکی روح القدس مشترک میان اولیا و اوصیاء است و دیگری، مخصوص پیامبر اسلام(ص) و ائمه: می‌باشد. 

Analysis and studying of the holy ghost nature in religion and wisdom point of view

The holy ghost is one of debates considered as interreligion in fluential and koran’s discussions and according to intrareligion aspect it’s comparative. In this study, we try to analyze it from two views. Most of commentators, point o view is that Rouh AlGhodos is Gabriel and in fact it’s from Angels’ kind. Philosophical aspect Knows Rouh AlGhodos the same as Gabriel and equal them in active intellect. Narrations point of view knows the holy ghost separated and more bigger than other creations. In Christianity, the holy ghost is one of the triple letters who has divine traits. By criticizing and studying all these aspects, we conclude that Rouh AlGhodos isn’t Gabriel and it’s apart from philosophical active intellect and of course it doesn’t have divine traits. He’s nothing except a creation that his job is to knowledge emanate and setting a right to prophets. It has some parts which is one holy ghost common between prophets and saints and the other one is just for Islam prophet and A’eme (peace be upon them).Muhammad hasan Ya’ghoobian**.The university of Quran and Etrat , Esfahan, Iran