معضل شر و ارتباط آن با جبر و اختیار از دیدگاه فخر رازی

چکیدهدر میان اندیشمندان اشعری، فخر رازی گاهی همچون فیلسوفان از عدمی بودن شرور دفاع کرده و زمانی همچون متکلمین از وجودی بودن آن خبر داده است؛ جهد فراوان داشته تا نشان دهد آدمی هیچ بهره‌ای از اختیار ندارد و در عالم چیزی به جز جبر نیست.قرائت خاص او از توحید افعالی منجر شده تا مهمترین قواعد فلسفی همچون علیت، نظام اسباب و مسببات، قاعده الشی مالم یجب لم یوجد و قاعده الواحد را باطل اعلام کند و برآیند این کارها به جبر در اعمال آدمی منجر شده است و روابط شرور با انسان به زنجیر کشیده را فقط در انتساب افعال زشت و قبیح انسان به خدا جستجو می‌کند و بدین سان خود را از پرسش‌های کشنده می‌رهاند؛ ولی نه در حل معضل شرور توفیق یافته نه قرائت صحیحی از توحید افعالی داشته است و نه انسان را مسول اعمال خود می‌داند و نه پیوند انسان به زنجیر کشیده با شرور را تبیین کرده است و سرنوشت این انسان را از بدو تولد تا فرجامش از« قبل تعیین شده» میداند که قابل دگرگونی نیست.

The problem of evil and its relationship with determinism and freewill from fakhrerazi' perspective

Among Ashari thinkers, FakhreRazi sometimes as a philosopher, considers evil to be nonexistential, and in other occasions claims it is existential, just like a theologist. He tirelessly tries to show that human beings have no free will and there is nothing in the world but determinism.His particular view on unity of divine acts, leads to declining some of the most important philosophical principles, like causality, system of the causes and effecteds, causeeffect necessity, AlWahid rule, etc.As a consequence of these beliefs, free will is denied, and the only way to explain why this constrained human being commits evil acts, is to attribute these actions to God, so avoiding fatal questions. But he neither succeeds in solving the problem of evil, nor delivers a correct interpretation of the unity of divine acts. He doesn’t consider human beings responsible for their actions, and can not explain the relationship between human beings and evil. He also believes that a person’s destiny from birth to death is predetermined and therefor unchangeable