نظم عقلانی در تقدّم و تاخر ادّله‏ و اصول استنباط احکام دینی

در رشد و تعالی همه شاخه های علوم اسلامی _علاوه بر آیات و روایات قواعد عقلی و منطقی نیز نقش بی‏بدیلی ایفاء نموده‏اند. توجه به فرایند منظم مقدمات عقلی، پیش‏‏شرط استفاده از هر نوع استدلال عقلی و نقلی می‏باشد. چینش ادله و امارات، قواعد و اصول عملی درمسیر استنباط در یک مسئله دینی باید از نظمی مشخص وعقلانی پیروی کند. زیرا برای بدست آوردن حکمی از احکام با ادّله، اصول و قواعد گوناگونی روبرو می‏شویم. شناخت جایگاه هر یک از ادّله و تقدّم و تاخر صحیح و منطقی بعضی بر بعض دیگر از مهمترین جهات استنباط است. در این مقاله از طریق مطالعه کتابخانه‏ای و تحلیل مطالب مرتبط با موضوع سعی می‏کنیم با تبیین مراحل استنباط و اِعمال هر یک از ادّله و اصول و چرایی تقدیم یا تاخیر یک دلیل بر دلیل دیگر به شکل منطقی و عقلائی، نظمی ارائه کنیم که حاکی از چینش دقیق و منسجم ادّله و اصول می‏باشد و در دستیابی به احکام و قوانین لازم است نسبت به آن شناخت کامل پیدا می‏شود.