نقش وقف پول در تامین مالی خُرد اسلامی

چکیدهنظام اعتبارات خُرد یکی از راهکارهای مطرح شده در دو دهه اخیر به منظور تسریع فرایند سرمایه‌گذاری و تقویت بنیان مالی و پس‌انداز و نهایتاً توانمندسازی جوامع روستایی و فقرزدایی بوده است. دریافت وام‌های خُرد از بانک‌های تجاری متضمن وثایق و تضمین‌های بسیاری است که افراد فقیر و کم درآمد از تامین آن عاجزند. بنابراین ممکن است این افراد به ایجاد روابط مالی غیر رسمی و اخذ مبالغ ربوی از نزول‌خواران در شهرها و روستاها روی آورند. از این رو، ایجاد موسسات و شیوه‌های نوین اسلامی در تامین مالی خُرد می‌تواند نیاز مالی نیازمندان را برطرف سازد تا، هم فرصت‌های لازم برای اشتغال، راه‌اندازی کسب و کارهای کوچک را به دنبال داشته باشد و هم، فقر را در جامعه ریشه‌کن نماید. از طرف دیگر، جنبه اسلامی این نوع اعتبارات (که در آن تاکید بر ساختار غیر ربوی می‌باشد) در حال گسترش است. هدف از این مقاله، بررسی وقف پول به عنوان یک منبع تامین مالی خُرد اسلامی می‌باشد. برای رسیدن به این هدف، مبتنی بر روش تحلیلی- توصیفی، ضمن تبیین تجربیات برخی از کشورها، بویژه موسسات موفق و پیشرو در زمینه تامین مالی خُرد، به شبیه‌سازی رفتار بالقوه وقف پول در تامین مالی خُرد و پیامدهای مورد انتظار آن پرداخته می‌شود. براساس نتایج تحقیق، به نظر می‌رسد وقف پول این ظرفیت را داشته باشد تا در چارچوب تامین مالی خرد اسلامی مورد استفاده قرار گیرد تا، هم تامین مالی در سطح خُرد با نظام مالی اسلامی بدون ربا تقویت شود و در عین حال، سطح کلان اقتصادی را نیز متحول سازد و گامی در جهت رفع مشکلات اقتصادی- اجتماعی جامعه باشد.