آسیب‌شناسی به‌کارگیری عقد مرابحه در روش تامین مالی اسلامی

چکیدهابزارهای تامین مالی اسلامی براساس مطابقت با شریعت اسلام بنا شده و با قوانین محلی در کشورهای اسلامی سازگار می‌باشد. بدین ترتیب کشورها با اکثریت جمعیت مسلمان سعی در گسترش استفاده از آن دارند. این ابزارها در مدت زمان کوتاهی سرمایه‌گذاران و پس‌اندازکنندگان با سلایق متفاوت را به خود جلب نموده، به گونه‌ای که به عنوآنجایگزین ابزارهای مرسوم و متعارف تلقی شده و در این میان، عقد مرابحه نیز یکی از شیوه‌های تامین مالی بوده و این شیوه با رشدی معادل 67 درصد به عنوان برجسته‌ترین روش تامین مالی بین بانک‌های اسلامی شناخته شده است. عقد مرابحه در کشورما نیز در ماده 98 قانون برنامه توسعه سال 1389 به تصویب مجلس شورای اسلامی و سپس شورای نگهبان و آیین‌نامه‌های اجرایی آن در تاریخ 25/5/1390 به تصویب شورای پول و اعتبار رسید و به مدیران عامل بانک‌های دولتی، غیردولتی، شرکت دولتی پست بانک و موسسه اعتباری توسعه ابلاغ گردید. این روش تامین مالی در کنار مزیت‌هایی همچون کاربردی‌ترین روش تامین مالی، سهم بالای آن درمقایسه با دیگر عقود با بازدهی ثابت، تنوع متناسب با سلیقه سرمایه‌گذاران و ریسک کمتر نسبت به دیگر عقود، همچنان با انتقادهای زیادی از سوی برخی از فعالان اقتصادی مواجه است. من جمله اینکه این روش تامین مالی با روح کلی حاکم بر بانکداری اسلامی و به طور کل تامین مالی اسلامی منافات دارد. همچنین آنها منتقد گسترش این روش در بین تمامی عقود به کار رفته در تامین مالی هستند و شیوع این شیوه را یک خطر بزرگ برای دیگر عقود با بازدهی انتظاری می‌دانند. در این مقاله، با به کارگیری روش توصیفی و تحلیل محتوا با استفاده از منابع کتابخانه‌ای به دنبال اثبات این فرضیه هستیم که تامین مالی به روش عقد مرابحه، نه تنها منافات با روح حاکم بر اسلام ندارد بلکه به عنوان یکی از برجسته‌ترین روش تامین مالی اسلامی است و ضمن متناسب بودن با سلایق مختلف سرمایه‌گذاران، همسو با دیگر عقود، دارای بازدهی ثابت و انتظاری می‌باشد.