ارزیابی سطح رفاه سالمندان در استانهای ایران براساس شاخص های توسعه از دیدگاه اسلام

در سال‌های اخیر توزیع جمعیت کشور به سمت سنین بالاتر تغییر یافته و پدیده سالمندی مانند سایر نقاط جهان در ایران نیز قابل مشاهده است. روند سالمندی جمعیت، در کنار تبعات مختلفی که بر بهره‌وری و رشد اقتصادی دارد، موضوع اهمیت جایگاه این گروه جمعیتی، نیازهای آنان و توجه دولت به سطح رفاه آنها را پررنگ‌تر می سازد. باتوجه به روند افزایشی سهم سالمندان از کل جمعیت کشور و با در نظر گرفتن اهمیتی که اسلام برای دوران سالمندی و سالمندان قائل شده است، بررسی شاخص‌های بهزیستی اقتصادی- اجتماعی مرتبط با این گروه از جمعیت، ارزشمند می‌باشد تا بتواند به ارائه راهکارهایی توسط سیاست‌گزاران در راستای بهبود شرایط رفاهی آنها کمک کند. برای انجام این مطالعه ابتدا با مرور مستندات مربوط به جایگاه سالمندان از دیدگاه اسلام، شاخص‌هایی که ریشه‌ای در مبانی و متون اسلامی داشتند شناسایی شدند، سپس داده‌های خام مورد نیاز برای آنها از سرشماری و داده‌های هزینه خانوار سال 1395 مرکز آمار ایران استحصال شد. در مرحله بعد شاخص‌های نرخ مشارکت اقتصادی، نرخ اشتغال، نسبت وابستگی سالمندان بیکار، نرخ فقر، نسبت سالمندان حقوق بگیر، نسبت حمات از والدین، نرخ باسوادی، درصد افراد با تحصیلات دانشگاهی، نسبت سالمندان دارای بیمه، نرخ مالکیت مسکن، میزان مواجهه با هزینه‌های کمرشکن سلامت مربوط به سالمندان برای استان‌های کشور استحصال شدند. در نهایت با استفاده از تحلیل تاپسیس رتبه‌بندی استان‌ها براساس این شاخص‌ها انجام شد.سالمندان در استان‌های تهران، گیلان و البرز نسبت به بقیه بهترین وضعیت را دارند و استان‌های سیستان بلوچستان، کهگیلویه و هرمزگان نامناسب ترین شرایط را برای سالمندان دارند. بنابراین علی رغم توجه خاص دین اسلام به سالمندان و وضعیت زندگی آنها، فقط در حدود 10 درصد از استان‌ها وضعیت سالمندان مناسب است، 32 درصد استان‌ها وضعیت تقریبا مناسب و حدود 58 درصد استان‌ها شرایط مناسبی برای سالمندان ندارند.