بررسی قاعده استیمان و کاربردهای آن در قراردادهای بانکی

قاعده استیمان از قواعد فقهی باب معاملات است. فحوای قاعده استیمان در رابطه با عدم‌ضمان سخن می‌گوید. این قاعده دارای آثار مشخصی بر روی معاملات است و ضوابطی را مقرر می‌نماید که عدم‌رعایت آن مشروعیت قرارداد را مخدوش می‌نماید. سوال اصلی مقاله این است که کاربرد و مصادیق این قاعده در قراردادهای بانکی چیست؟ روش تحقیق در این مقاله روش توصیفی تحلیلی و مبتنی بر منابع فقه امامیه بوده و به‌دنبال بررسی این فرضیه است که مصادیقی از قاعده استیمان در قراردادهای بانکی وجود دارد. نتایج تحقیق حاکی از آن است که مطابق قاعده استیمان، در قراردادهای بانکی که جنبه امانی داشته، مشتریان نسبت به اتلاف تسهیلات در فرض عدم‌تعدی و تفریط ضامن نیستند مگر این که ضمان را با پذیرش شرطی بر عهده گرفته باشند. درواقع پس از تغییر ید امانی به ید ضمانی، گیرنده تسهیلات مسئول هر گونه نقص یا عیب احتمالی است حتی اگر بر اثر حوادث قهری ایجاد شده باشد. مطالعه موردی برخی از قراردادهای بانکی مانند مشارکت مدنی، مضاربه و مرابحه که از جنس عقود امانی هستند، نشان می‌دهد اگر‌چه اثر و کارکرد قاعده استیمان در این عقود پذیرفته شده لکن با استفاده از ظرفیت شرط ضمن عقد، ید امانی گیرنده تسهیلات به ید ضمانی تبدیل شده است. بر همین اساس مشتریان نظام بانکی که مطابق قاعده استیمان از ید امانی برخوردار بودند و امین محسوب می‌شدند، مکلف به جبران خسارات احتمالی حتی در فرض عدم‌تعدی و تفریط هستند. همین مساله یعنی ضامن قرارد دادن فرد امین از نگاه برخی از فقها با مقتضا و کارکرد اصلی برخی عقود همچون قرارداد مضاربه منافات دارد.

Investigation of Trustee Rule and its Applications in Banking Contracts

The Stimman rule is one of the jurisprudential rules of dealing with transactions. The concept of Stimman's rule speaks of nonguarantees. This rule has specific implications for transactions and provides for rules that violate the contract's legitimacy.The main question is what is the application and application of this rule in banking contracts? The research method in this paper is a descriptiveanalytic one based on Imamieh jurisprudence sources and seeks to investigate the hypothesis that there are instances of trust rule in banking contracts.The results of the study indicate that, in accordance with the Stimman's rule, in banksecured contracts, customers are not liable for loss of facilities in the assumption of noncompliance and overprovision unless they are bound by the conditional acceptance. In fact, after converting iodine to iodine, the recipient of the facility is responsible for any defects or defects, even if caused by coercive events.A case study of some of the banking contracts such as civil partnership, Mudarabah and Marabah, which are of the contractual nature of the contract, shows that although the effect and function of the trusteeship rule are accepted in the contract, but by using the conditional capacity of the underwriter, the recipient of the facility becomes the iodine trustee. Has been. Accordingly, customers of the banking system who, according to Stimman's rule, were trustworthy and trustworthy, are obliged to compensate for possible losses even on the assumption of noncompliance. The same thing, that is to say, the guarantee of a person who is trustworthy, contradicts some jurispruden rsquo;:ts with the materiality and function of some contracts such as the Mudarabah contract.