ارزیابی اثر دگرآسیبی عصاره آبی اندام هوایی گندم در مراحل مختلف فنولوژی بر جوانه‌زنی بذر و رشد دو گونه علف هرز

برای بررسی توان دگرآسیبی عصاره آبی اندام هوایی گندم بر جوانه‌زنی و رشد اولیه دو علف‌هرز تاج‌خروس و سس دو آزمایش جداگانه به صورت فاکتوریل در قالب طرح بلوک‌‌های کامل تصادفی با سه تکرار انجام شد. بمنظور تهیه ماده گیاهی برای عصاره‌گیری، گندم رقم پیشتاز در سال زراعی 901389در مزرعه تحقیقاتی دانشگاه تربیت مدرس کشت شد. در هر آزمایش از اندام هوایی گندم در سه مرحله فنولوژیک (پنجه زنی، خمیری نرم و رسیدگی فیزیولوژیک) عصاره آبی با غلظت‌های 25، 50، 75 و 100 درصد تهیه و مطابق روش‌های استاندارد انجمن بین المللی تجزیه بذر روی بذرهای مورد نظر تیمار شد. نتایج نشان داد که عصاره اندام هوایی گندم بسته به مرحله فنولوژی و گیاه هدف اثرات دگرآسیبی متفاوتی دارد. با افزایش غلظت عصاره جوانه‌زنی نهایی، تعداد گیاهچه‌های عادی، ضریب سرعت جوانه‌زنی و طول گیاهچه علف‌های هرز کاهش یافت. بیشترین بازدارندگی در پاسخ به غلظت 100% عصاره مشاهده شد. عصاره اندام‌هوایی گندم بویژه در مرحله پنجه‌دهی و رسیدگی بترتیب بیشترین اثر منفی را بر شاخص‌های جوانه زنی تاج خروس و سس داشتند. نتایج حاصل از سنجش فنول کل مبنی بر تجمع ترکیبات آللوشیمیایی در اندام هوایی گندم به ویژه طی مرحله پنجه دهی در مقایسه با شاهد موید این نتیجه‌گیری می‌باشد. بر این اساس استفاده از زیست توده رویشی گندم در مرحله پنجه زنی به عنوان کود سبز یا اختلاط بقایای آن با خاک را می‌توان به عنوان یک راهبرد غیر شیمیایی در مدیریت علف‌های هرز در زراعت های تابستانه بعدی معرفی نمود.

Evaluation of allelopathic effects of aqueous extracts of wheat shoot in different stages of phenology on seed germination and early growth of weed species

In order to study the allelopathic potential of wheat aqueous extract on germination and early growth of two summer weeds (redroot pigweed and dodder) two separate experiments were conducted using randomized complete block design with 3 replications. Plant materials for extracting were obtained from our original wheat field which has been grown in research field of Tarbiat Modares University during 2010 – 2011 growing season. In each experiment wheat areal parts in three phenological stages (tillering, soft dough and physiological maturity) were extracted into different concentrations of (25, 50, 75 and 100%). The extracts were treated on weed seeds following to the procedures of International Seed Testing Association (ISTA). The result showed that wheat shoots extracts have allelopathic effects depending to the stage of plant phenology and the weeds species sensitivity. In general, increasing concentrations of extract significantly reduced final germination, the number of normal seedlings, coefficient of velocity and length of weeds seedling, So that the highest inhibitory was observed in complete concentration (100 percent). Overall, the extracts of wheat shoot particularly in tillering and maturity stages have the most negative effect on germination indices of redroot pigweed and dodder respectively. This finding is agreeing with total phenol measurement of wheat extract especially in tillering stage. Therefore application of wheat green manure in tillering stage or mixing the plant residues with the soil could be considered as a nonchemical strategy for weed control in following summer crops.