تاثیر خشکه‌دارها بر تنوع گونه‌ای و فراوانی تجدیدحیات طبیعی درختان در اکوسیستمهای طبیعی جنگلهای گیلان

آینده جنگلهای طبیعی وابسته به تجدید حیات درختان آن است. در این تحقیق تاثیر درختان سرپاخشک (خشکه‌دارها) بر تنوع گونه‌ای و فراوانی تجدید حیات در جنگلهای سری دو طرح جنگل‌داری ناو اسالم گیلان مورد بررسی قرار گرفت. برای این منظور تعداد 32 درخت سرپای کاملاً خشک شده که قطر برابر سینه آنها بیشتر از 50 سانتیمتر بود انتخاب و متغیرهای تعداد، گونه‌ و مراحل رویشی تجدید حیات (نهال، شل و خال) در قطعه نمونه دایره‌ای شکل 10 آری با مرکزیت این خشکه دارها برداشت شد. همچنین سطح روشنه ایجاد شده به وسیله خشکه دارها و درجه پوسیدگی آنها نیز اندازه گیری و تعیین شد. در فاصله 50 متری از هر خشکه‌دار و با تاج پوشش مشابه، همان متغیرها در نمونه‌هایی با مرکزیت درختان سالم با قطر و گونه مشابه و در همان شکل و سطح برداشت شد. در هر قطعه نمونه فراوانی و تنوع گونه‌ای با استفاده از شاخص تنوع شانون وینر، شاخص یکنواختی پایلو و شاخص غنای گونه‌ای منهنیک برای کل تجدید حیات و برای هر مرحله رویشی به‌دست آمد. میانگینهای فراوانی و شاخصهای تنوع به دست آمده از هر جامعه آماری از طریق تجزیه واریانس و آزمون t مورد مقایسه قرار گرفتند. نتایج نشان داد که فراوانی و تنوع گونه‌ای تجدید حیات استقرار یافته در مجاورت خشکه‌دارها بیشتر بوده و این تفاوتها از لحاظ آماری در سطح 01/0=? معنی‌دار است. تفاوت در مقدار شاخص تنوع به علت بیشتر بودن مقدار غنای گونه‌ای در قطعه نمونه‌های دارای خشکه‌دار نسبت به قطعه نمونه‌های شاهد است. بیشتر بودن فراوانی و تنوع تجدید حیات در مجاورت خشکه‌دارها در نتیجه استقرار و رشد تعداد و گونه‌های بیشتر بذرهای درختان مادری است. خشکه دارهای با درجه روشنه متوسط (50 تا 113 مترمربع) بیشتر از سایر روشنه ها در استقرار و تنوع گونه ای تجدید حیات موثر بودند. همچنین خشکه دارهای با پوسیدگی درجه3 بیشترین فراوانی و خشکه دارهای با پوسیدگی درجه2 بیشترین تنوع گونه ای تجدید حیات را در مجاورت خود داشتند. خشکه‌دارها علاوه بر ایجاد حفره در تاج پوشش و افزایش تدریجی نور رسیده به کف جنگل در فراهم نمودن شرایط و منابع مناسب استقرار و رشد بذور درختان مختلف تاثیر مثبت داشته‌اند. با نگه داشتن خشکه‌دارها به تعداد مناسب و در اندازه‌ها و گونه‌های مختلف در داخل جنگلهای طبیعی می‌توان به تجدید حیات و پایداری این اکوسیستمها کمک نمود.