بررسی قابلیت انباشتگی زیستی و تثبیت آرسنیک و برخی فلزات سنگین توسط گونه گون (.astragalus spp)

امروزه روش های مختلفی برای کاهش عوارض ناشی از آلودگی فلزات سنگین در خاک به‌عنوان یکی از خطرناک ترین انواع آلودگی محیط زیستی پیشنهاد شده است، که از جمله می‌توان به گیاه‌پالایی به عنوان یک فناوری ساده، کم هزینه و سازگار با محیط زیست اشاره کرد. لذا، در این پژوهش قابلیت انباشتگی زیستی و تثبیت عناصر آرسنیک، روی، سرب و نیکل توسط گونه گون رشد یافته در استان مرکزی در سال 1395 به منظور امکان‌سنجی معرفی گونه ابر‌انباشتگر فلزات سنگین مورد ارزیابی قرار گرفت. پس از جمع‌ آوری 48 نمونه خاک و 48 نمونه گون و آماده‌سازی و هضم نمونه‌ها، محتوی فلزات در نمونه‌ها تعیین شد. از طرفی فاکتور انباشتگی زیستی و فاکتور انتقال عناصر نیز محاسبه شد. پردازش آماری داده‌ها نیز توسط نرم‌افزار spss انجام یافت. نتایج نشان داد که میانگین غلظت آرسنیک، روی، سرب و نیکل (میلی‌گرم در کیلوگرم) در نمونه‌های خاک به ترتیب برابر با 10.1، 169، 41.2 و 50.5، در نمونه‌های ریشه به‌ترتیب برابر با 1.02، 47.9، 3.63 و 2.83 و در اندام هوایی (گل) نیز به‌ترتیب برابر با 2.02، 21.2، 10.8 و 4.03 بود. از طرفی مقادیر فاکتورهای انتقال و انباشتگی ‌زیستی به‌ترتیب برابر با 0.73 و 0.52 برای عنصر روی بیان‌گر تحرک اندک این عنصر در گیاه بود. در حالی‌که مقادیر فاکتور انتقال بزرگ‌تر از یک و فاکتور انباشتگی ‌زیستی کوچک‌تر از یک عناصر آرسنیک، سرب و نیکل نشان‌دهنده تحرک بالای این عناصر در گیاه بود. لذا، گونه گون از قابلیت تثبیت عنصر روی و قابلیت انباشت عناصر آرسنیک، سرب و نیکل برخوردار است.

bioconcentration and stabilization potential studies of arsenic and some heavy metals in astragalus spp.

nowadays, soil contamination by heavy metals is one of the dangerous environmental pollutions and various methods such as phytoremediation as an environmental friendly, simple and inexpensive method have been proposed to reduce it. therefore, the present study was conducted to compare the capability of astragalus spp. which grown in markazi province, iran in 2016 for feasibility the introduce hyperaccumulator species. in so doing, a total of 48 soil samples and also 48 astragalus samples were collected. after acid digestion of samples, the heavy metal concentrations were measured using icp oes. also, the tf and bcf of metals were computed. the results showed that the mean concentrations of elements (mg/kg) in soil samples to be: 10.09 for as, 168.97 for zn, 41.22 for pb, and 50.49 for ni. the mean contents of as, zn, pb, and ni (mg/kg) in root samples were found to be 1.02, 47.87, 3.63, and 2.83 respectively, while, the mean concentrations of metals (mg/kg) in flower (aerial part) samples were 2.02 for as, 21.18 for zn, 10.84 for pb, and 4.03 for ni. based on the results, since the tf and the bcf of zn were 0.73 and 0.52 respectively, therefore zn mobility in astragalus was low. while, the tf and bcf of as, pb and ni were > 1 and < 1 respectively, and indicates the high mobility of these elements in the plant. thus, astragalus spp. can be considered as a suitable species for stabilization of zn and efficient for the accumulation of as, pb, and ni.