تاثیر گردشگری طبیعت بر ویژگی های ساختار و تنوع زیستی گونه های چوبی در اکوسیستم جنگلی (مطالعه موردی: جنگل ارسباران)

تنوع زیستی به‌عنوان یکی از پر اهمیت‌ترین معیارهای مدیریت گردشگری پایدار شناخته شده است و بازدید از مناطق جنگلی یکی از مهم‌ترین فعالیت‌ها‌ در بخش گردشگری طبیعت محسوب می‌شود. بنابراین توجه به این دو موضوع در کنار یکدیگر، کمک قابل توجهی به جنبه‌های مدیریت جنگل خواهد کرد. مطالعه حاضر به منظور درک بهتری از اثرات گردشگری در مناطق جنگلی ارسباران بر ساختار و تنوع زیستی این اکوسیستم صورت گرفت. نمونه‌برداری با استفاده از تعداد 60 قطعه نمونه‌ دایره‌ای (1000 مترمربع) و به روش تصادفیسیستماتیک در دو منطقه تفرجی (30 قطعه نمونه) و بدون تفرج (30 قطعه نمونه) انجام شد و ویژگی‌های ساختار جنگل (تراکم، سطح مقطع و تاج پوشش درختان)، شاخص‌های تنوع زیستی (شانونوینر، سیمپسون، غنا و یکنواختی) و شاخص ارزش اهمیت گونه محاسبه شدند. نتایج نشان داد که دو منطقه مورد مطالعه از نظر شاخص‌های تنوع شانونوینر، سیمپسون و غنای گونه‌ای دارای اختلاف معنادار (0.01≥p) هستند درحالی‌که از نظر یکنواختی و ویژگی‌های ساختاری تفاوت معناداری بین دو منطقه مشاهده نشد. شاخص ارزش اهمیت گونه کرب (acer campestre l.) در هر دو منطقه تفرجی و غیر تفرجی و بعد از آن گونه ممرز (carpinus betulus l.) در منطقه بدون تفرج دارای بیشترین مقدار بود. براساس نتایج حاصل از پژوهش حاضر، گردشگری طبیعت در منطقه جنگلی مورد مطالعه بر ساختار اشکوب درختی اثرات کاهنده معناداری نداشت ولی بر شاخص‌های تنوع زیستی در این اشکوب اثرات معناداری را نشان داد. این موضوع تاکیدی بر حساس بودن تنوع زیستی در اکوسیستم‌های جنگلی است.

The Impact of Nature-Based Tourism on Structure and Biodiversity Characteristics of Arasbaran Forest

Biodiversity is recognized as one of the main criteria of sustainable tourism management. In addition, forestbased recreation is one of the most important activities in nature –based tourism. Consider these two issues together will provide a significant contribution to the forest management. This study conducted to understand the impacts of nature–based tourism on the structure and biodiversity of Arasbaran forest. Sampling was carried out by using of 60 circular sampling plots (1000 m2) and systematicrandom sampling method in two recreational and nonrecreational areas. Forest structural characteristics (density, basal area and canopy coverage), biodiversity indices (ShannonWeiner, Simpson, richness and evenness) and species importance value index (SIV) were calculated. The results showed that there was significant difference between the study areas in terms of ShannonWiener, Simpson and species richness indices, while there was no significant difference between two regions in terms of evenness and forest structural characteristics (p≤ 0.01). The value of SIV showed that Acer campestre L. was the most important tree species in the recreational and nonrecreational regions and followed by Carpinus betulus L. in nonrecreational region. Based on the results of the present study, nature–based tourism in the forest area did not have a significant effect on the tree layer structure, but showed significant effects on biodiversity indices. This result emphasizes the sensitivity of biodiversity in forest ecosystems.