تاثیر جهت دامنه و خاک بر خصوصیات کمی و کیفی گونه ممرز (carpinus betulus l.) در جنگل های ارسباران (مطالعه موردی: حوزه های کلیبرچای و ایلگنه چای)

ممرز یکی از گونه‌های غالب جنگل‌های ارسباران بوده و بیشترین درصد آمیختگی توده‌های جنگلی در این منطقه رویشی مربوط به این گونه است. هدف از این مطالعه شناخت ویژگی‌های کمی و کیفی ممرز در جهات جغرافیایی مختلف و شناخت ویژگی‌های خاک رویشگاه آن است. در این بررسی در دامنه‌های شمالی 15 قطعه نمونه و درسایر جهات 10 قطعه نمونه دایره‌ای شکل 3 آری به صورت تصادفی برداشت شد. در هر قطعه نمونه کلیه درختان با قطر برابر سینه بیش از 6 سانتی‌متر مورد اندازه‌گیری قرار گرفته و در خصوص پایه‌های ممرز دو قطر عمود بر هم تاج نیز اندازه‌گیری شد. جهت بررسی تجدید حیات، قطعات نمونه 0.5آری به مرکزیت قطعه نمونه اصلی پیاده شده و زادآوری در سه طبقه شمارش شد. برای بررسی خصوصیات فیزیکی و شیمیایی خاک در محل برداشت قطعات نمونه در جهت شمال 3 نمونه و در سایر جهات 2 نمونه خاک از عمق 300 سانتی‌متر برداشت شدند. نتایج نشان داد خالص‌ترین رویشگاه‌های ممرز در دامنه‌های شمالی با 91.9 درصد حضور ممرز و آمیخته‌ترین آن در دامنه‌های جنوبی دیده می‌شوند. بیشترین میانگین قطر برابر سینه( سانتی‌متر) در دامنه‌های شمالی (12.50) و شرقی (12.20) و کمترین آن در دامنه‌های جنوبی (9.26) اندازه‌گیری شد. قطر تاج(متر) گونه‌ ممرز در دامنه‌های شمالی (2.49) و جنوبی (2.42) بیشتر از سایر جهات بوده و کمترین مقدار آن در دامنه غربی (2.27) مشاهده‌ شد. نتیجه آنالیز pca نمونه خاک‌های برداشت شده برای تعیین مهمترین منابع تغییرات خاک نشان داد لای، شن و پتاسیم مهم‌ترین منابع تغییرات عوامل محیطی در رویشگاه ممرز هستند.