ارزیابی سیتوژنتیکی ارقام کلزا و دو گونه وحشی سرده براسیکا

شناسایی و ارزیابی ژنوتیپهای داخل سرده براسیکا به اصلاحگر در راستای شناسایی آللهای مورد نظر و کنترل کننده صفات مطلوب و در نهایت انتقال آنها به ارقام زراعی کمک می کند. استفاده از انواع رنگ آمیزیها و روشهای نواربندی کروموزومی امروزه به عنوان ابزاری مفید جهت مطالعات سیتوژنتیکی و به کارگیری آنها در علوم زیستی، اصلاح نباتات، اصلاح دام، مهندسی ژنتیک و بیوتکنولوژی محسوب می شوند. به منظور بررسی تنوع سیتوژنتیکی ارقام زراعی کلزا و دو گونه وحشی شامل کلم وحشی و خردل مدیترانه ای این پژوهش در شرایط گلخانه و آزمایشگاه ژنتیک دانشگاه یاسوج به اجرا در آمد. نتایج حاصل از مطالعه کروموزومی بیانگر شباهت زیاد درون گونه ای بود به نحوی که ارقام مختلف کلزا اعم از بهاره و پاییزه از نظر نسبت طول کل کروموزومهای شماره یک تا 19 تفاوت معنی داری با هم نداشتند. از نظر سایر ویژگیهای اندازه گیری شده نیز در اکثر موارد تفاوت غیر معنی دار بود. توده های خردل از نظر خصوصیات کروموزومی اندازه گیری شده تفاوت معنی داری نشان ندادند به جز برای نسبت طول بازوی کوتاه کروموزوم شماره 3. این نتیجه به وضوح نشان می دهد که کلیه خردلهای مدیترانه ای مورد مطالعه علی رغم اینکه از مناطق مختلف با شرایط آب و هوایی کاملاً متفاوت جمع آوری شدند اما تنوع کروموزومی زیادی ندارند. در بین صفات متعدد اندازه گیری شده تنها نسبت طول کل کروموزوم شماره 7 و نسبت طول بازوی کوتاه کروموزوم شماره 6 بودند که دو توده کلم وحشی از نظر آنها تفاوت معنی داری داشتند. شرایط آب و هوایی مناطق جمع آوری شده این دو ژنوتیپ تقریباً مشابه و بنابراین این نتیجه دور از انتظار نبود. نتایج حاصل از تجزیه واریانس و تجزیه خوشه ای گونه های مورد بررسی بر اساس ویژگیهای شاخص عدم تقارن داخل کروموزومی (1a)، شاخص عدم تقارن بین کروموزومی (2a)، درصد شکل کلی (tf)، تفاوت طول نسبی حداکثر و حداقل (drl) و تعداد کروموزومهای میتوزی حاکی از شباهتهای بین گونه ای و امکان دورگه گیری موفق بین ژنوتیپهای انتخابی بود.