بررسی تاثیر پرتو فرابنفش b بر میزان تولید آتروپین و فعالیت آنزیم‌های آنتی‌اکسیدانی در ریشه‌های مویین گیاه شابیزک (atropa belladonna l.)

شابیزک (atropa belladonna l.)یکی از مهمترین گیاهان دارویی خانواده سیب زمینی است که به واسطه داشتن تروپان آلکالویید‌های آتروپین و اسکوپولامین دارای اهمیت می‌باشد. استفاده از کشت ریشه مویین به علت رشد سریع، زمان دو برابر شدن کوتاه، سهولت نگهداری و توانایی سنتز طیف گسترده‌ای از ترکیبات شیمیایی، مزیت‌های بیشتری را به عنوان منبعی پیوسته برای تولید متابولیت‌های ثانویه ارزشمند ایجاد می‌نماید. اثرات ناشی از کاهش لایه اوزون و افزایش اشعه فرابنفش امروزه توسط بسیاری از محققان مورد بررسی قرار گرفته است. در این تحقیق، اثر سطوح مختلف پرتو فرابنفش b بر تولید آتروپین و فعالیت برخی آنزیم‌های آنتی‌اکسیدانی در کشت ریشه‌های مویین گیاه شابیزک مورد مطالعه قرار گرفت. پرتو uv-b به مدت 3 روز و هر بار به مدت‌های 4، 8 و 12 دقیقه که به ترتیب 13، 26 و 39 کیلوژول بر متر مربع بود اعمال گردید. نتایج نشان داد که با افزایش پرتو uv-b وزن تر ریشه‌های مویین کاهش یافت. این پرتو میزان تولید آتروپین را در مقایسه با ریشه‌های مویین شاهد افزایش داد به طوری که بیشترین میزان آتروپین در انرژی 26 کیلوژول بر متر مربع بدست آمد. همچنین پرتو uv-b فعالیت آنزیم‌های آنتی‌اکسیدانی کاتالاز، گایاکول پراکسیداز و آسکوربات پر‌اکسیداز را در مقایسه با ریشه‌های مویین شاهد به طور معنی داری در سطح احتمال 1 درصد فزایش داد. طبق نتایج بدست آمده از این آزمایش تیمار با پرتو uv-b ld می تواند یکی از موثرترین روشها برای افزایش میزان تولید آتروپین و فعالیت آنزیم‌های آنتی‌اکسیدانی در ریشه‌های مویین گیاه شابیزک می‌باشد.

study on uv-b irradiation impact on atropine content and antioxidant enzymes activity in atropa (atropa belladonna l.) plant hairy roots

atropa belladonna l. is the most important medicinal plant of solanaceae family, due to important commercial sources of atropine and scopolamine as tropane alkaloids. applications of hairy root cultures are advised because of their special properties such as fast growth, short doubling time, ease of maintenance, and ability to synthesize and continuous production of a range of chemical compounds. effects of ozone depletion and uv irradiation have been studied by most of the investigators. in the present study, the effect of different levels of uv-b irradiation was studied on atropine production and activity of some antioxidant enzymes. uv-b irradiation during 3 days was treated for 4, 8 and 12 min that was equal to 13, 26 and 39 kj/m2 respectively. results showed that increase of uv-b lending to decrease hairy roots dry weight. this irradiation increased atropine content in comparison of control treat and the highest was recorded in 26 kj/m2. the activity of antioxidant enzymes including catalase, guaiacol peroxidase, and ascorbate peroxidase was also elevated in treated hairy roots rather than of the control at 0.01% of probability. based on obtained results in this work uv-b irradiation can be considered as one of the useful methods for atropine and antioxidant enzymes in a. belladonna hairy roots.