بررسی روابط تبارزایی در هم‌تافت گونه‌ای گلپر (heracleum sp.) ایران با استفاده از نشانگر its و trnl-rpl32

تیره کرفسیان (apiaceae) یکی از تیره‌های بزرگ گیاهی با پراکنش گسترده بوده که در ایران حدود 114 سرده شامل 363 گونه گزارش شده است. سرده heracleum با دارا بودن بیش از 100 گونه در جهان، دارای هشت گونه در ایران است که سه گونه آن اختصاصی می‌باشد. بر اساس تشریح آرایه‌شناسی در فلور ایرانیکا گونه‌های گزارش شده گلپر در ایران در بخشه‌های pubescentia و wendia شباهت‌های ریخت‌شناسی زیادی داشته بطوریکه برخی از صفات، تنوع جغرافیایی وسیعی را نشان داده و شناسایی دقیق گونه‌ها مشکل می‌باشد. به همین منظور، از نشانگرهای مولکولی شامل توالی هسته‌ای its و توالی کلروپلاستی rpl32-trnl برای ارزیابی روابط ژنتیکی جمعیت‌های مختلف از گونه‌های ایران و هم‌چنین گونه‌های دیگر این سرده استفاده شد. درخت تبارزایشی به روش استنباط بیزی ترسیم شد. نتایج نشان داد که توپولوژی درخت تبارزایی حاصل از دو توالی نسبتا مشابه بود با این تفاوت که تعداد جایگاههای اطلاع رسان در نشانگر its به مراتب بیشتر از rpl32-trnl بود و ترکیب دو توالی توانست گونه‌های مربوط به بخشه‌های مختلف را از هم جدا کند ولی نتوانست به صورت کامل گونه‌های داخل بخشه‌ها را از یکدیگر جدا کند. نتایج حاصل از این تحقیق نشان می‌دهد که اطلاعات مولکولی، طبقه‌بندی مورفولوژی گونه‌های موجود در فلور ایرانیکا را تایید می کند. علاوه بر این جمعیت‌های گونه‌های مختلف داخل هر بخشه به غیر از گونه h. gorganicum از یکدیگر قابل تمایز نیستند. به منظور تایید هر یک از گونه‌های معرفی‌شده انحصاری ایران از جمله h. anisactis و h. rechingeri تهیه کلید جدید آرایه‌شناسی ضروری به نظر می‌رسد.

phylogenetic relationships in the heracleum sp. species complex from iran by using nuclear ribosomal dna (its) and rpl32-trnl

apiaceae is one of the largest plant families with a wide distribution including 114 genera and 363 species in iran. heracleum consists more than 100 species in the world, eight of them being reported in iran including three endemic species. based on taxonomic descriptions in flora iranica, the species reported in pubescentia and wendia sections have several morphological similarities and some display extensive geographical variation. we used the nuclear its and the chloroplast rpl32-trnl nucleotide sequences were used to evaluate the genetic relationships of different populations of heracleum species. the bayesian analysis showed that the phylogenetic tree constructed based on both nuclear and cpdna were relatively similar, but a higher number of variable sites were observed in its compared to rpl32-trnl. the tree constructed by combined sequences could separate the species associated with the different sections, but could not separate the species in the sections. the results of this study indicate that the molecular data is in agreement with the morphological data reported in flora iranica at section level. however various populations of the different species in each section, except h. gorganicum, could not be distinguished from the others. the result suggests that more work is required for the taxonomic classification for the endemic iranian species, including h. anisactis and h. rechingeri, as a separate species.