پراکنش گونه‌های دو جنس aporrectodea و dendrobaena (clitellata: megadrili)در ایران

کرم‌ های خاکی یکی از بزرگترین ذخایر زیستی در اکوسیستم ‌های خشکی محسوب می‌شوند و نقش‌های مهمی در اکوسیستم‌ها ایفا می‌کنند. با وجود اهمیت زیستی، اقتصادی و بوم‌شناسی، اطلاعات کاملی در مورد پراکنش آنها در ایران در دسترس نیست. در این پژوهش پراکنش دو جنس غالب aporrectodea و dendrobaena در ایران در زیستگاه‌های مختلف بررسی شد. تاکنون از جنس dendrobaena، هفت گونه d. byblica (rosa, 1893)، d. hortensis (michaelsen, 1890)، d. octaedra (savigny, 1826)، d. orientalis cernosvitov, 1940، d. pentheri rosa, 1905، d. semitica (rosa, 1893) و d. veneta (rosa, 1886) و از جنس aporrectodea، پنج گونه a. caliginosa (savigny, 1826)، a. trapezoides (dugès, 1828)، a. rosea (savigny, 1826)، a. jassyensis (michaelsen, 1891) و a. longa (ude, 1885) از ایران گزارش شده است. ارتباط بین زیستگاه و غنای گونه‌های مختلف این دو جنس نشان می‌دهد بهترین زیستگاه برای پراکنش اعضای این دو جنس زیستگاه‌های جنگلی می‌باشد. جنگل نسبت به سایر زیستگاه‌ها از تنوع گونه‌ای بیشتری برخوردار است. میزان بالاتر مواد آلی و رطوبت موجود در زیستگاههای جنگلی نسبت به سایر زیستگاهها از جمله عواملی هستند که می‌توانند بر غنای گونه‌ای بالا در زیستگاه‌های جنگلی تاثیر بگذارند.

distribution of aporrectodea and dendrobaena species (clitellata: megadrili) in iran

earthworms are considered to be among the largest biological resources in the terrestrial ecosystems and play important roles in ecosystems. despite their biological, economic, and ecological importance, comprehensive information about their geographical distribution is not available in iran. the distribution of the two dominant genera, aporrectodea and dendrobaena, was investigated in different habitats in iran. up to now, five species of aporrectodea and seven species of dendrobaena are reported from iran, namely a. caliginosa (savigny, 1826); a. jassyensis (michaelsen, 1891); a. longa (ude, 1885); a. rosea (savigny, 1826); a. trapezoides (dugès, 1828); d. byblica (rosa, 1893); d. hortensis (michaelsen, 1890); d. octaedra (savigny, 1826); d. orientalis cernosvitov, 1940; d. pentheri rosa, 1905; d. semitica (rosa, 1893); and d. veneta (rosa, 1886). based on relationship between habitat and richness of different species of these genera, the best habitat for distribution of the genera is the forest habitat. the forest habitat has more species richness than other habitats, due to higher levels of organic matter and moisture.