ارزیابی یکپارچگی اکولوژیکی رودخانه زرینه رود با استفاده از شاخص های زیستی ماهیان: مطالعه موردی تاثیر شهر شاهین دژ (استان آذربایجان غربی)

این تحقیق با هدف بررسی اثرات روند اختلالی و آسیب توسعه انسانی روی یکپارچگی اکولوژیکی رودخانه زرینه‌رود با استفاده از شاخص‌های بوم‌شناختی ماهیان از قبیل امتیازدهی یکپارچگی، غنای گونه‌ای، ترکیب و فراوانی آن‌ها به اجرا در آمد. برای این منظور تعداد 7 ایستگاه در طول مسیر رودخانه در شهرستان شاهین‌دژ انتخاب گردید. روش‌های معمول تعیین شاخص‌های بوم‌شناختی مانند شاخص سیمپسون، مارگالف، شانون، غالبیت، غنای گونه‌ای و شاخص یکپارچگی اکولوژیکی (ibi) برای هر ایستگاه محاسبه گردید. در طی این تحقیق، در مجموع، تعداد 404 عدد ماهی از 11 گونه مختلف صید گردید. این مطالعه نشان داد که تنوع و فراوانی بالای گونه‌ها، الزاماً نشانگر کیفیت بالای آب رودخانه نمی‌باشند. بررسی نتایج حاصل از شاخص یکپارچگی اکولوژیکی در ایستگاه های مورد مطالعه نشان داد که یکپارچگی اکولوژیکی در ایستگاه 4 در مقایسه با سایرین بیشتر است و پس از آن به‌ترتیب ایستگاه‌های 2 و 7 قرار دارند. این یافته‌ها با نتایج به‌دست آمده از شاخص‌های تنوع زیستی مطابقت داشت. بررسی تنوع گونه ای در ایستگاه‌های 4، 2 و 7 نشان داد که این ایستگاه‌ها از نظر شاخص یکپارچگی اکولوژیکی نیز مشابهت دارند. پژوهش حاضر نشان داد که در بین ایستگاه‌های مورد مطالعه، ایستگاه 5 کمترین مقدار شاخص یکپارچگی اکولوژیکی را داشت. با توجه به اینکه ایستگاه 5 در مجاورت شهرستان شاهین‌دژ قرار داشت، می‌توان اذعان نمود که مقدار شاخص یکپارچگی اکولوژیکی این ایستگاه بیشتر تحت تاثیر فعالیت‌های انسانی قرار گرفته است.براساس یافته های این تحقیق، از میان اختلالات اکولوژیکی رودخانه، توسعه شهری به خصوص ورود پساب شهری، جزو جدی ترین اختلالاتی بود که به طور محسوس بر کیفیت آب و یکپارچگی رودخانه زرینه رودتاثیرگذار بود. نتایج این مطالعه نشان داد که روش یکپارچگی رودخانه قادر می باشد برآورد مناسبی از تاثیر جامعه انسانی بر سلامت اکوسیستم رودخانه زرینه رود ارائه دهد .

assessment of ecological integrity of the zarineh river using fish-based indices: a case study on the impact of shahin-dezh city (west azarbaijan province)

this study was conducted to investigate the anthropological impacts on the integrity biological index (ibi) of the zarineh river using fish ecological indexes including integrity scores, species richness, abundance and etc. for this reason, seven stations about 30 km along the river before, adjust and after the city of shahin-dezh were selected. sampling was carried out based on a standard one run method from equal distances using electrofishing device. in total 404 fish specimen of eleven species were captured. then, the ecological indexes including simpson, margalof, shannon, richness and ibi scores were calculated for each station using biodiversity pro software. the results revealed that distribution, abundance and composition of the ichthyofauna of the zarineh river can be applied to assess of the anthropological impacts on ibi of this river. the observations also showed that higher biodiversity indexes and abundance cannot be related to higher water quality. examination of the results of the ecological integrity index in the studied stations showed that the ibi value in station 4 is higher compared to the others. in terms of ibi index, after station 4, there were stations 2 and 7, respectively. these findings were consistent with the results obtained from biodiversity indices. the study of species diversity in stations 4, 2 and 7 showed that these stations are similar in terms of ecological integrity index. the present study showed that among the studied stations, station 5 had the lowest value of ibi. considering that station 5 was located near shahin-dezh city, it can be acknowledged that the ibi value of this station has been more affected by human activities. based on the results, the input of sewage as result of the development of urbanization was found as main disrupting factor effecting the water quality and ibi based on fish ecological indexes and ibi scores. the results also showed that riverine integrity can be useful approach to rapid estimation of the human impacts on the health of river systems.