بررسی مطلوبیت زیستگاه کفتار راه‌راه (hyaena hyaena) در منطقه حفاظت‌شده هفتاد قله اراک

تکه‌تکه شدن زیستگاه فرایند پویایی است که موجب تغییر الگوی زیستگاه در سیمای سرزمین، کاهش تنوع زیستی و افزایش درون آمیزی می شود. منزوی شدن جمعیت های کوچک به‌عنوان یک تهدید جدی در حفاظت از جانوران به‌ویژه گوشتخواران محسوب می شوند. در این راستا، مدل سازی مطلوبیت زیستگاه به‌عنوان یک ابزار مهم در شناسایی نحوه توزیع و پراکنش گونه ها و عوامل تاثیرگذار بر آن محسوب می شود. کفتار راه‌راه، یکی از کم شناخته‌شده‌ترین گوشت‌خواران بزرگ جثه ایران است که نقش مهمی در جریان انرژی در اکوسیستم بازی می کند. هدف مطالعه حاضر، بررسی مطلوبیت زیستگاه کفتار راه‌راه، با استفاده از مدل های مکسنت و شبکه عصبی در منطقه حفاظت‌شده هفتاد قله اراک است. به این منظور از 45 نقطه حضور، 30 نقطه عدم حضور گونه و 24 نقطه حضور لانه و 16 نقطه عدم حضور لانه که به‌عنوان یک نمایه اصلی حضور گونه هست و یازده متغیر محیطی استفاده شد. اعتبارسنجی مدل ها با استفاده از رویکرد آماری (receiver operating characteristic curve) roc انجام گرفت. نتایج نشان داد اگرچه هر دو مدل در پیش‌بینی مناطق مطلوب زیستگاهی و لانه گزینی گونه، موفق عمل کرده‌اند ولی با توجه به مقدار area under the roc curve حاصل از روش مکسنت برای مطلوبیت زیستگاه (auc=0.78) و نواحی لانه گزینی (auc=0.76) و مقدار roc، حاصل از روش شبکه عصبی برای نواحی مطلوب زیستگاهی (auc=0.69) و نواحی لانه گزینی (auc=0.65)، نتایج حاصل از روش مکسنت دارای قدرت ارزیابی و پیش‌بینی بالاتر از مدل شبکه عصبی مصنوعی هست و به واقعیت نزدیک ‌تر است. بررسی ها نشان داد، متغیر های تیپ پوشش گیاهی، فاصله از چشمه و تیپ خاک براساس نتایج حاصل از حساسیت سنجی جک نایف در مدل مکسنت و متغیر های جهت، مدل رقومی ارتفاع و فاصله تا قنات به ترتیب رتبه نفوذ در شبکه عصبی، به‌عنوان تاثیرگذارترین متغیر ها بر مدلسازی مطلوبیت زیستگاه گونه در نظرگرفته شدند. براساس نتایج حاصل از مدل مکسنت و شبکه عصبی، مهم‌ترین متغیر موثر در لانه گزینی کفتار در منطقه حفاظت‌شده هفتاد قله اراک، کاربری اراضی منطقه به‌ویژه مرتعداری می باشد.

The habitat suitability study of hyaena hyaena in the Haftadgholeh protected area

Habitat fragmentation is a dynamic process that changes the pattern of habitats in the landscape, decreases biodiversity and increases inbreeding. Isolation of small populations consider as a serious threat to the protection of animals, particularly in carnivorous animals. In this regard, habitat suitability modeling is an important tool to identify distribution and dispersion of species and effective factors on them. The striped hyaena (Hyaena hyaena) is one of the least known bulky carnivores of Iran. It has played an important roles for energy flow in ecosystems. The aims of present study are investigation of habitat suitability of striped hyaena using MaxEnt and neural network models in Haftad Gholeh, Arak protected area. For this purpose, presence, absence and presence of denning regions of species and absence of denning which were used as a main factor and 11 effective variable. Models are validated using ROC (Receiver Operating Characteristic curve) statistical approaches. The results illustrate although both models succeed in prediction suitable habitat area and the selection of den of striped hyaena but according to the ROC in MaxEnt model the amount of AUC for suitable habitat and denning regions has obtained AUC=0.78 and AUC=0.76, respectively. As well as that, in ANN model the amount of AUC for suitable habitat and denning regions has been obtained AUC=0.69 and AUC=0.65, respectively. So results of current study showed the power of evaluate and prediction of MaxEnt model is higher than ANN model and it is near to the fact.