اندیشه سیاسی اندیشمندان مطرح در صد ساله اخیر حوزه علمیه قم (آیت‌الله العظمی مکارم شیرازی)

هدف پژوهش حاضر بررسی اندیشه سیاسی اندیشمندان مطرح در صد ساله اخیر حوزه علمیه قم، با تاکید بر اندیشه‌های آیت‌الله العظمی مکارم شیرازی است. روش پژوهش توصیفی- تحلیلی بوده و نشان داده شد که نظام سیاسی اسلام، هنگامی رویکرد نظام‌‌واره به خود می‌‌گیرد که مشتمل بر مجموعه‌‌ای از ارکان، عناصر و مولفه‌‌ها بوده و ضمن عنایت به ترابط این اجزاء با یکدیگر، از انسجام درونی برخوردار باشد؛ به گونه‌‌ای که به‌‌مثابه اجزای یک پازل بوده و ضمن اینکه مجموعه این عناصر، جوانب نظام سیاسی و ماهیت آن را تبیین می‌‌کنند، در مجموع در راستای تحقق هدفی واحد به‎کار گرفته می‌شوند. در حالی‌‌که برخی از این مولفه‌‌ها، ذیل مبانی و بنیادهای معرفتی قرار می‌‌گیرند، برخی مشتمل بر نظام معرفتی بوده و بر ویژگی‌‌های معرفتی عناصری چون حکومت اسلامی و حاکم (ولیّ فقیه) و خاستگاه و ادلّه مشروعیت آن دلالت کرده و برخی در راستای ساماندهی ساختار نظام سیاسی و دالّ بر قوای حاکم بر نظام سیاسی هستند؛ برخی نیز حوزه روابط داخلی نظام اسلامی را مدنظر قرار داده و برخی مسائل کلان داخلی نظام اسلامی را مورد عنایت قرار می‌‌دهند. پژوهش حاضر از آن جهت این مولفه‌‌ها را در راستای فهم نظام سیاسی به‌کار گرفته است که هر کدام بخشی از نظام سیاسی اسلام را تبیین کرده و در راستای فهمی نظام‌‌واره، هدفمند و منسجم از نظام سیاسی، به‌‌مثابه بخشی از کلان نظام معرفتی اسلام، قرار دارند. تبیین هرکدام از این مولفه‌‌ها، مستلزم تفصیلی متناسب با اهمیت و ضرورت بحث از آنهاست، لکن از آنجاکه هدف این تحقیق، فهم نظام سیاسی اسلام بود، لذا، با بررسی مختصر هر کدام از این مولفه‌‌ها، درک هر کدام از این عناصر و اجزاء را در راستای فهمی جامع و مناسب از نظام سیاسی، قرار داده و طرحی مختصر ولی جامع از نظام سیاسی اسلام ارائه کرده است.

political thought of prominent thinkers in the last hundred years of qom seminary (ayatollah al-uzma makarem shirazi)

this research aims to examine the political thought of prominent scholars in the qom seminary over the past hundred years, with a particular focus on the ideas of ayatollah al-uzma makarem shirazi. the research adopts a descriptive-analytical method and demonstrates that the islamic political system assumes a systematic approach when it encompasses a set of pillars, elements, and components, and, while paying attention to the interrelation of these parts, maintains internal coherence. these elements function like pieces of a puzzle, where together they elucidate the various aspects and the nature of the political system, ultimately working towards the achievement of a single goal. some of these components fall under epistemological foundations and bases, while others encompass the epistemological system, indicating the epistemological characteristics of elements such as the islamic government and the ruler (vilayah al-faqih) and the sources and evidence of its legitimacy. additionally, some components focus on organizing the structure of the political system and delineating the governing bodies within the political system. others consider the internal relations of the islamic system, addressing significant internal issues. this research employs these components to understand the political system, as each elucidates a part of the islamic political system, contributing to a coherent, purposeful, and systematic understanding of the political system, seen as part of the broader epistemological framework of islam. explaining each of these components requires detail proportional to their importance and necessity in the discussion. however, since the goal of this study is to comprehend the islamic political system, it provides a brief review of each component, aiming to place the understanding of each element within a comprehensive and appropriate understanding of the political system, thus presenting a concise yet comprehensive outline of the islamic political system.