بررسی شاخص‌های کارآمدی نظام سیاسی جمهوری اسلامی ایران در عرصه ثبات سیاسی

پژوهش حاضر درصدد است با واکاوی اندیشه امام خمینی به عنوان بنیان‌گذار انقلاب اسلامی ایران، مقام معظم رهبری و قانون اساسی که نشان‌دهنده رویکرد نظام جمهوری اسلامی در اداره جامعه است، و با استفاده از نظریه محرومیت نسبی تد رابرت گر، شاخصه‌های کارآمدی نظام جمهوری اسلامی ایران (به ویژه در دهه 90) در عرصه ثبات سیاسی را مورد بررسی قرار دهد. روش پژوهش توصیفی تحلیلی است و نتایج نشان داد که هرچند نظام جمهوری اسلامی، مبتنی‌بر مبانی اسلام و اندیشه امام خمینی و مقام معظم رهبری بوده، و در آن، شاخصه‌های عدالت، رفاه اجتماعی، آزادی، مشارکت سیاسی و امنیت، به عنوان مهم‌ترین شاخصه‌های کارآمدی همواره مورد تاکید است؛ ولی در مرحله عمل با توجه به بی‌ثباتی‌های اواخر دهه 90، نشانه‌هایی از ضعف کارآمدی و نارضایتی مردم وجود دارد. احساس محرومیت نسبی مهم‌ترین عامل نارضایتی مردم بوده و تنها راه جلوگیری از اعتراضات مردم و برقراری ثبات سیاسی و کارآمدی نظام، افزایش رضایت‌‌مندی عمومی است. این احساس محرومیت می‌‌تواند ناشی از عوامل مختلفی چون فقدان رفاه اجتماعی، عدم مشارکت سیاسی، عدم امنیت، آزادی و نظایر آن باشد. در مکتب سیاسی امام خمینی و مقام معظم رهبری، خواست مردم تعیین‌کننده است. آنان همواره بر ایجاد عدالت، آزادی، امنیت، رفاه اجتماعی متناسب با شان انسانی افراد جامعه، فراهم کردن زمینه مشارکت سیاسی مردم، عدم تبعیض و پذیرش انتقاد به عنوان وظایف دولت تاکید کرده‌اند. در همین راستا، هدف امام خمینی صرفاً مبارزه با نظام شاهنشاهی و برقراری حکومت اسلامی نبود، بلکه تشکیل حکومت وسیله است و هدف از برپایی آن، اجرای احکام اسلامی و حل مشکلات مردم است که به‌تبع، موجب رضایت‌‌مندی مردم خواهد شد.

an examination of the efficiency indicators ofthe political system of the islamic republic of iran inthe realm of political stability

this research aims to examine the efficiency indicators of the islamic republic of iran’s political system in the realm of political stability, by exploring the thoughts of imam khomeini as the founder of the islamic revolution of iran, the supreme leader, and the constitution, which reflect the approach of the islamic republic in governing society, using ted robert gurr’s theory of relative deprivation. the research method is descriptive-analytical, and the results indicate that although the islamic republic system, based on the principles of islam and the thoughts of imam khomeini and the supreme leader, emphasizes justice, social welfare, freedom, political participation, and security as the most important efficiency indicators, signs of inefficiency and public dissatisfaction emerged, especially during the late 1990s. the sense of relative deprivation is the main cause of public dissatisfaction, and the only way to prevent public protests and establish political stability and system efficiency is to increase public satisfaction. this sense of deprivation can stem from various factors such as lack of social welfare, political participation, security, freedom, and similar issues. in the political school of imam khomeini and the supreme leader, the will of the people is decisive. they have always emphasized creating justice, freedom, security, social welfare in accordance with the dignity of individuals, facilitating political participation, eliminating discrimination, and accepting criticism as government duties. in this regard, imam khomeini’s goal was not merely to fight the monarchical system and establish an islamic government but to use government as a means to implement islamic laws and solve people’s problems, which consequently leads to public satisfaction.