ضابطه‌مندی قاعده تزاحم در منافع ملی با مصالح امّت اسلامی (با تاکید بر دیدگاه آیت‌الله خامنه‌ای)

هدف پژوهش حاضر پاسخ به این سوال است که از دیدگاه آیت‌الله خامنه‌ای چه رابطه‌ای بین منافع ملی و مصالح امّت اسلامی برقرار است؟ دیدگاه رایج در پاسخ به این سوال، بر پایه امکان وقوع تزاحم میان این دو مقوله و جستجو برای یافتن اولویت و وجه تقدم یکی بر دیگری استوار است. از دیدگاه آیت‌الله خامنه‌ای می‌توان بر اساس اعتقاد به سه مقوله هماهنگی منافع ملی با مبانی نظری اسلام، هماهنگی منافع ملی با هویت ملی و هماهنگی منافع ملی با اهداف فراملی، نفی ذاتی تزاحم میان منافع ملی با مصالح اسلامی را نتیجه گرفت، زیرا از دیدگاه ایشان منافع ملی یک کشور اسلامی جدا از هویت ملی و فرهنگ اجتماعی مردم مسلمان که برگرفته از ارزش‌های اسلامی است، نیست. از دیدگاه آیت‌الله خامنه‌ای، در موارد بسیاری احساس تزاحم ناشی از وجود ابهام است؛ اگر ابهامات نظری و عملی سیاست خارجی دولت اسلامی رفع شود و مبانی آن منقح گردد، بخش مهمی از تناقضات ظاهری در بُعد عمل نیز منتفی خواهند شد. گاهی نیز تزاحم از توهّم منفعت یا مصلحت بوجود می‌آید. دولت اسلامی با در نظر گرفتن مبانی نظری اسلام می‌تواند با دیدی واقع‌گرایانه و بر اساس ضرورت‌های موجود، استراتژی‌ها و تاکتیک‌های مناسبی در سیاست خارجی خود در راستای حفظ منافع ملی و مصالح اسلامی تدارک ببیند.

systematic principle of conflict between national interests and islamic community expediencies(with an emphasis on the viewpoint of āyatollāh khāmeneii)

the purpose of the present study is to answer this research question: from the view of āyatollāh khāmeneii, what is the relationship between national interests and islamic community expediencies? the common viewpoint in finding an answer to this question is based on the likelihood of conflict between these 2 categories and search for finding out the priority aspect of one over another. however, from the view of āyatollāh khāmeneii, it can be concluded that based on belief in 3 concepts named as consistency between national interests and theoretical foundations of islam, consistency between national interests and national identity, and consistency between national interests and international objectives, there is innately no conflict between national interests and islamic expediencies because in his view, national interests of an islamic country are not separated from the muslims’ national identity and social culture derived from islamic values. in his opinion, in many cases, the perception of conflict is out of ambiguity; and if theoretical and practical confusions in the foreign policy of the islamic government are resolved and corrected, a major part of outer contradictions in practical aspects would also be removed. sometimes, conflict is out of the illusion of interests or experiences. islamic government by considering theoretical foundations of islam and a realistic outlook based on the existing necessities, can provide suitable strategies and techniques in its foreign policy to sustain national interests and islamic expediencies.