مدرسه و مسئله مشروعیت سیاسی در بخارا؛ سده 10 تا 13هجری قمری

با به قدرت رسیدن اوزبک‌‌های شیبانی مدارسِ پر تعدادی در بخارا به منظور تربیت عالمان و نخبگان دینی و با هدف مشروعیت بخشی بر نهاد حاکمیت تآسیس شد. حمایت از مدرسه و عالمان تربیت یافته در آن صرفاً از جانب شیبانیان انجام نشد، حکّام اَشترخانی و مَنغیت نیز که متعاقباً در این منطقه به قدرت رسیدند حمایت از نهاد مدرسه را دنبال کردند. هدف پژوهش حاضر پاسخ به این سوال اساسی است که مدرسه چه جایگاهی در مشروعیت بخشی بر نهاد قدرت و نظام حاکمیت در بخارا داشته است؟ روش پژوهش توصیفی تحلیلی و نتایج روشن می‌‌سازد که حکّام اوزبک به منظور استحکام پایه‌‌های قدرت و مشروعیت‌‌بخشی بر مطامع سیاسی در غلبه بر امرا و سلاطین، به‌‌ویژه در تقابل‌‌های ایدئولوژیک (سنی شیعه) از مدارس حمایت کرده و تمهیدات ویژه‌‌ای برای عالمانِ علوم دینیِ تربیت یافته در مدارس در نظر می‌‌گرفتند، متقابلاً علما نیز به پاس این حمایت‌‌ها بر کلیه خط و مشی‌‌ها و تصمیم‌‌گیری‌‌های دستگاه حکومت مُهر تایید می‌‌زنند.

Madrasa and the Issue of political legitimacyin Bukhara; 10th to 13th century

With the rise of the Sheibani Uzbeks, numerous Madrasas were established in Bukhara to educate religious scholars and elites to legitimize the institution of government. The support of the Madrasa and the scholars trained in it was not only provided by the Sheybanids but also by the rulers of Ashtarkhani and Manghit, who subsequently came to power in this region and sought the support of the Madrasa institution. This study aims to answer the fundamental question of what place the Madrasa played in legitimizing the institution of power and the system of government in Bukhara? The method of descriptiveanalytical research and the results make it clear that the Uzbek rulers, in order to strengthen the foundations of power and legitimize political greed in overcoming rulers and royalists, especially in ideological (SunniShiite) confrontations of Madrasas is, supported and made special arrangements for religious scholars educated in Madrasas, and in return, the ulema endorsed all the government apparatus’s policies, and decisions.