مسئله‌شناسی سیاسی تفاسیر جامع ترتیبی با گرایش اجتماعی و سیاسی

هدف پژوهش حاضر شناسایی مسائل سیاسی طرح شده در تفاسیر قرآن کریم است. تفاسیر جامع ترتیبی مورد مطالعه شامل تفسیر المیزان، نمونه، تسنیم، المنار و فی ظلال بودند. برای شناسایی مسائل سیاسی طرح شده در تفاسیر، ابتدا مسائل مطرح در علوم سیاسی شناسایی و نظام جامع مسائل آن متشکل از 263 مسئله و مولفه اصلی و 271 مسئله فرعی استخراج گردید. در گام بعدی 57 مسئله و مولفه اصلی در قالب 611 عنوان شناسایی شد که حدود 21% مسائل اصلی دانش سیاسی‌ را تشکیل می‌دهند. از میان مسائل اصلی طرح شده در قلمرو پژوهش، درباره 15 مسئله اصلی که حدود 26% کل مسائل شناسایی شده هستند، تنها یک عنوان و مطلب آمده است. در حالی که درباره سه مسئله حاکم (71)، جنگ و جهاد (68)، و حکومت (66)، یعنی 5% کل مسائل شناخته شده‌، 204 عنوان و مطلب آمده که حدود 33% کل عناوین و مطالب را به خود اختصاص داده‌اند. از نظر آماری درصد مسائل طرح شده در تفاسیر جامع ترتیبی، بسیار محدود و نامتوازن هستند. چرا که اولاً دیدگاه قرآن درباره تعداد کمی از مسائل سیاسی استخراج شده و ثانیاً اکثریت مباحث، درباره تعداد اندکی از مسائل سیاسی انجام شده است. بر این اساس، تفاسیر جامع ترتیبی مورد مطالعه، پاسخگوی نیازهای حوزه قرآن و سیاست نیست و لازم است که تفسیر کاملاً سیاسی توسط مفسرین آشنا با علوم سیاسی، تدوین گردد تا خلاءهای موجود در این عرصه را پر نموده و پاسخگوی روز افزون جامع علمی در این عرصه باشد.

Political Problematics Comprehensive Sequential Interpretations with Social and Political Orientation

This study aims to identify the political issues raised in the interpretations of the Holy Quran. The comprehensive, sequential interpretations studied included the interpretation of AlMizan, Numoneh, Tasnim, AlManar, and Fi Zalal. To identify the political issues raised in the commentaries, first, the issues raised in political science were identified, and a comprehensive system of issues consisting of 263 subjects and main components and 271 subissues were extracted. In the next step, 57 main issues and components were identified in the form of 611 titles, which constitute about 21% of the main issues of political knowledge. Among the main issues raised in the field of research, only one title and article has been mentioned about 15 main issues, which are about 26% of the total issues identified. While about the three points of ruling (71), war and jihad (68), and government (66), i.e., 5% of the total known issues, 204 titles and articles have been mentioned, which have about 33% of the total titles and articles. Statistically, the percentage of problems posed in comprehensive, sequential interpretations is very limited and unbalanced. Because firstly, the Qur’anic view has been extracted from a few political issues, and secondly, most of the discussions have been made about a small number of the political problems. Accordingly, the sequential, comprehensive interpretations studied do not meet the needs of the Qur’an and politics, and a completely political interpretation must be developed by commentators familiar with political science to fill the gaps in this field and respond to the growing comprehensive scientific interpretation in this field.